AİLEMDE KALP VAR
Ailede kalp hastalığı denince kalbi besleyen damarların (koroner arter=atardamar) tıkanıklığında köken alan koroner arter hastalığı akla gelmelidir.
Ailede kalp hastalığı denince kalbi besleyen damarların (koroner arter=atardamar) tıkanıklığında köken alan koroner arter hastalığı akla gelmelidir.
Ailede kesin teşhisi konulmuş koroner arter hastalığı olmalıdır. Kalp krizi, balon, stent ve bypass hikayesi olmalıdır. bunun yanından erken ve geç yaşta açıklanamayan ani vefatlar de bu kısımda değerlendirilmelidir.
Bu ortada aile birinci dereceden akrabalardır. Anne, baba ve kardeşler kıymetlendirilir.
Kardeşlerden birinde Kalp Damar Hastalığı varsa başka kardeşin de Kalp Damar Hastalığı riski %30-40 artar.
İkizlerde ise risk ikiz olmayan kardeşlere göre 3 kat yüksektir.
Anne ve babada 50 yaşın altında bir Kalp Damar Hastalığı geçirmiş ise risk yüksektir.
Eğer 50 yaş altında ‘’ani mevt ‘’ var ise risk daha yüksektir.
Eğer aile kavramı genişletilirse amca, hala, dede ve nineler de dahil edilirse bu risk olmayanlara bakılırsa %44 daha yüksektir.
Bazı ailelerde maalesef erken yaşta kalp kriz ve kayıplar daha sık görülür.
Ailede şayet Şeker Hastalığı (özellikle insülin bağımlı) ve ailesel kolesterol yüksekliği varsa bu ek faktörler damarlarda tıkanıklığa niye olabilir. bu ek faktörlerin denetimi daha kıymet kazanır.da en azından damar tıkanıklığına niye olabileceğinden kesinlikle değerlendirilmeli ve araştırılmalıdır.
2018 yılında 480 000 erişkini kapsayan bir gen çalışması yapılmıştır (1). Bu çalışmada 1,5 milyon civarında genetik varyasyon saptanmış ve tahlil edilmiştir. Bu bilgi üzerinden yeni bir gen risk skoru geliştirilmiştir (metaGRS). Koroner arter hastalığı bulunan 22,242 CAD kişi data tabanına kayıtlı koroner arter hastalığı olmayan 460,387 kişi ile karşılaştırılmıştır. Buna nazaran saptanan genetik varyasyonları ortasında birinci %20’lik kümenin en alttaki %20’lik kümeye bakılırsa koroner arter hastalığına yakalanma talihinin 4,17 kat yüksek olduğu bulunmuştur.
Bunun manası şudur: ailede birinci derecede yakınlarınızda koroner arter hastalığı varsa kesin siz de kalp hastası olacaksınız manasına gelmez. Yalnızca belli genetik varyasyonlar sahip iseniz bu biçimde risk yüksektir. Bu çeşit genetik varyasyonlar belirlenmiş olup ileride hakikaten riskli kategoride bulunanların saptanması için kullanılabilecektir.
Yani illa da ailede kalp hastalığı olması sizde de kalp hastalığı olacak manasına gelmez.
Bunun iki kıymetli eşlik eden istisnası vardır. Üstte söylemiş olduğim üzere insülin bağımlı şeker hastalığı ve ailesel kolesterol yüksekliği ek risk faktörleridir.
Bazı ailelerde kolesterol ya da şekere bağlanmaksızın erken yaşta ani, vefatlar oldukcatur. bu ailelerde 60 yaşına varanların sayısı çok azdır. sıklıkla da erkeklerdir. işte bu küme bahsetmiş olduğumiz riski yüksek genetik varyasyon küme olabilir.
2018 yılında akut koroner sendrom (kalp krizi) geçiren olgular incelenmiştir (2). Hastaneye göğüs ağrısı ile başvuran 28,188 hastadan %4,17’sinde kalp krizi saptanmıştır. Bunların %31,4’ünde aile hikayesi bulunmuştur. bu çalışmada iki kıymetli nokta vardır. kalp krizi sonuçları aile hikayesi olanlarda daha makus olmuştur. ikincisi de aile hikayesi olan hastalarda koroner arter hastalığı hem daha erken tıpkı vakitte daha genç yaşlarda ortaya çıkmıştır.
Kabaca aile hikayesi olması koroner arter hastalığı riskini %30-40 arttırıyor diyebiliriz.
Eğer ailenizde üstte bahsedilen olaylar yaşanmış ise önlemli olmakta yarar vardır. sık ve tertipli denetim yaptırınız. Çok idman ve duygusal çalkantılardan uzak durunuz. bilhassa birinci sefer kriz geçirenlerde sıkıkla duygusal çatışma ve çalkantıların tesirli olduğunu görmekteyiz.
ÖNCE ÖNLEM daha sonra TEVEKKÜL.
SAĞLICAKLA KALINIZ.