Ebeveynleşme nedir?

Esenyurtlu

Global Mod
Global Mod
Ancak kimi durumlarda ebeveynler bu sorumlulukları tam olarak yerine getiremez ya da bu hususta tam bir yeterlilik gösteremez. Bu tıp durumlarda ailelerdeki ebeveynlerin yerine getirmesi gereken vazife ve sorumluluklar çocuğun omuzlarına yüklenebilir. Munuchin’e
(1988) göre aile ortasındaki ebeveynlerin yerine getirmesi gereken lakin, çocuğunun omzuna yüklenen bu sorumluluklar ailedeki üyeler tarafınca bir daha düzenlenerek istikrar durumuna ulaşılmaya çalışılır (Akt. İplikçi ve Şahin-Acar, 2019). Lakin burada kıymetli olan çocuğun yerine getirmesi gereken sorumlulukların onun gelişimsel özellikleriyle uyumlu olarak yerine getirilmesidir (Yıldırım, 2016). Çocukta ebeveynleşme kavramı alanyazında ebeveyn ve çocuk içindeki rollerin karşılıklı olarak yer değiştirmesini ve aynı
vakitte çocuğun gelişim devri özelliklerinin dikkate alınmamasını söz etmektedir. Ebeveynleşmeye maruz kalan çocuğa yaşıyla orantısız sorumlulukların yüklenerek, çocuk anne babasının ebeveyni haline gelmektedir (Mika, Bergner ve Baum, 1987; Chase, 1999; Munichin ve öbürleri,1967). Ebeveynleşme kavramı üzerine yapılan alanyazın taraması kararı kavramı açıklamaya yönelik çeşitli tanımlamalar olduğu bulunmuştur (Chase, 1999). Chase’e (1999) bakılırsa ebeveynleşme, çocuğun kendi ilgi alanları ve muhtaçlıklarını bir kenara bırakıp ebeveynlerinin gereksinimlerine çok hassas hale gelerek bir nevi kendinden vazgeçerek ebeveynlerinin muhtaçlıklarını yerine
getirmek için çabaladığı bir sureci tabir etmektedir. Bu süreçte her daim ebeveyninin muhtaçlıklarını yerine getirmeye çalışan çocuk, kendi muhtaçlıklarının oburlarının ilgi ve istekleri kadar değerli olmadığını düşünerek bu davranım halini alışkanlık haline getirmekte ve kusurlu çıkarımları ileriki hayatında da kullanmaya devam ederek kendine duyarsız hale gelmeye başlamaktadır. bu biçimdece kendi gereksinimlerine bakmaksızın önceliği her daim diğerlerine vermeye alışkanlık haline getirmektedir.

Minuchin’e (1981) bakılırsa her ailede bireylerin oluşturduğu alt sistemler mevcuttur ve alt sistemlerdeki üyeler aile ortasındaki kuralların ve hudutların nasıl olduğuna ya da olması gerektiğine yönelik çeşitli ipuçları sunmaktadır. Bu bağlamda, aile sistemini oluşturan alt sistemler içindeki sonların meçhullüğü ya da bu sonların yanlış ve çocuk açısından dezavantajlı olarak belirlenmesini söz eden ebeveynleşme kavramı, ilişkisel çerçeve içerisinde ele alınmıştır (Boszormenyi-Nagy ve Spark, 1973). Araştırmalara göre ebeveynleşen çocukların anne babaları, bu çocuklardan kendilerinin ebeveyni ya da eşi üzere rol modellere girmesini ve bu rolün sorumluluğu doğrultusunda davranmalarını beklemektedir (Köyden, 2015). Özetle, aile içi alakaların istikrarı, ebeveynleşme teriminde yer alan en kıymetli noktalardan biridir. Ebeveynleşme kavramını, ilişkisel bağlamda ele alan Boszormenyi- Nagy ve Spark (1973); ebeveynleşme kavramını, aile alt sistemlerindeki adaletsiz bakılırsav paylaşımının yanı sıra, anne babanın çocuklarından ebeveynlik rolünü bekledikleri bozulmuş ve eşit olmayan bir alaka örüntüsü olarak tabir etmişlerdir. Fakat birtakım durumlarda, karşılılık prensibine dayanarak yürütülen bağlarda aile içi ilgilerde istikrar durumu sağlandığında, ebeveynleşmenin ziyanlı olmadığı bilinmektedir (Boszormenyi- Nagy ve Spark, 1973). Yani çocuğun ebeveyni için ve anne babanın da çocuğu için üstlendiği nazaranvler, istikrarlı ve karşılıklı olduğunda ebeveynleşme sorun olmaktan çıkmaktadır (Chase, 1999). Bu bağlamda bilhassa Türk kültüründe aile çocukların fedakarlık ve olgun davranışlarının olumlu olarak pekiştirilmesi ve bu davranışların desteklenmesiyle, günümüzde bir fazlaca çocuk, ebeveynleşmeye aile ortasında yaş aralığı fark etmeksizin maruz kalabilmektedir. Köken aileye karşı hudut koyabilmek ve gereken durumlarda hayır diyebilme marifetini kazanmak, bireyi ailesine ve toplumdaki öteki şahıslara karşı daha berbat bir kişi haline getirmemekte tersine kendisini müdafaasına yardımcı olmaktadır. Çocukluktan ergenliğe, ergenlikten yetişkinliğe kadar her gelişim periyodunda görülebilen ebevyenleşme olgusuna yönelik her bireyin farkındalık kazanması dileğiyle..

Uzman Ruhsal Danışman
Zehra Ezer

Okumaya devam et...
 
Üst