Duygular bizi biz yapan bedellerdir. Ailemize karşı sevgi beslememizde, birine kızmamızda, bir şey gördüğümüzde şaşırmamızda, korkmamızda, üzülmemizde her yerde var olmaktadırlar. Hisler karşımızdaki kişinin hislerini anlayıp ona göre reaksiyon vermemizde, birtakım durumlarda hislerimizi saklamamızda ve bunlar üzere biroldukca örnekte karşımıza çıkmaktadırlar. Hisler var olduğumuzdan beri bizimledirler. Ancak hisleri anlamlandırmaya ve hislerimizi denetim etmeye erken çocukluk devrinde başlıyoruz. Bu makalede de erken çocukluk periyodunda hislerin düzenlenmesi, hisleri manaya ve tabir etmenin desteklenmesinden bahsedilecektir.
Duyguları Anlama
Erken çocukluk periyodundaki çocuklar hisleri anlayarak kendilerini ve diğerlerini duygusal olarak tanımlamaya başlarlar. Uzmanlar erken çocuklukta çocukların hisleri manaya üzerine aldığı eğitimlerin ilerleyen vakit içinderda onları davranışsal, duygusal ve toplumsal sorunlara karşı koruyacağını savunmuşlardır ve birebir vakitte çocuğun hisleri manaya hüneri arttıkça olumsuz davranış reaksiyonlarının azaldığı görülmüştür (Kuyucu, 2012).
Çocukların kendi hislerini anlaması birinci başta karşısındaki kişinin hislerini anlamasına, kendi hislerini tabir edip düzenleyebilmesine ve sonrasındasında düzgün bağlar kurabilmesine imkan sağlayacaktır. Çocukların bağlantı kurdukları şahısların artması bu hünerlerin daha da geliştirilmesi demektir. Bu yüzden çocukların toplumsal alakaları ebeveynler tarafınca desteklenmelidir. Bakım veren ve çocuk bağlantısı de fazlaca kıymetlidir. Zira çocuk doğduğundan itibaren bakım verenle duygusal bağlantı içerisine girer. Hisleri, kendini anlamayı, karşısındakini anlamayı, kendini tabir etmeyi ondan öğrenmeye başlar.
Duyguların Düzenlenmesi
Duygu düzenleme karşımıza çıkan hadiselerde hislerimiz göstermedilk evvel içerisinde olduğumuz pozisyona göre düzenlememiz manasına gelir (Coşkun).
Duygu düzenlememiz bilhassa toplumsal yaşantımızda bizi başarılı kılar. Memnun, üzgün ya da kızgın olduğumuz da yapacağımız hareketlerde ölçülü ve denetimli olmamızız sağlar. Keyifli olduğumuzda karşımızdaki kişi üzgünse hislerimizi ona bakılırsa düzenlememiz üzere.
Sosyalleşme bakımından kıymetli olan erken çocukluk periyodunda his düzenleme hünerleri değerli derecede hal almaktadır (Bozkurt-Yükçü & Demircioğlu, 2017). Öbür bireylerin hislerini anlamak için birinci olarak kendi hislerimizi anlamlandırmamız ve söz etmemiz hayli değerlidir. Çocuğun hislerini anlamasında, sosyalleştirmesinde, düzenlemesinde ve söz etmesinde aile değerli rol oynar (İlgar & Akbaba, 2017). Zira toplumsallaşma ailede başlar. Bu yüzden ailenin davranışları çocuklar için pek kıymetlidir.
His düzenleme hüneri düşük bireylerde saldırgan davranışların yüksek olduğu gözlemlenmiştir (İlgar & Akbaba, 2017). His düzenleme marifeti yüksek bireylerde de ağır hisler olur ama etrafa ve kendine ziyan vermeden yaşanır (Gençer, 2016). Bu, his düzenlemelerinin sıkıntı durumlarda bile mantıklı kararlar vermemizde bizse yardımcı olduğunu göstermektedir (Gençer, 2016). Erken çocuklukta gelişmeye başlayan bu maharetler ileriki devrimizde bize değerli katkılar da sunmaktadır.
Duygu düzenleme hünerleri erken çocuklukta kıymetli derecede hal almaktadır ve diğer etkenlerde bu maharetleri tesirler. His düzenleme maharetleri cinsiyet, aile tipi ve kardeş sayısına nazaran değişim göstermektedir.(İlgar & Akbaba, 2017) Ayrıyeten araştırmalar ailenin sosyoekonomik seviyesi arttıkça his düzenleme hünerinde de olumlu tarafta manalı bir farklılık bulmuşlardır (Bozkurt-Yükçü & Demircioğlu, 2017).
Duyguların Tabir Edilmesinin Desteklenmesi
Çocuğun birinci toplumsal etrafı ailesidir. Onların davranışları, hislerini nasıl yönettiği, nasıl tabir ettiği; çocuğun birinci gördüğü tıpkı vakitte ailesi tarafınca öğretilen davranış biçimi olduğu için hislerin tabir edilmesi için epeyce değerlidir.
Hislerin tabir edilmesinde iki ebeveynlik rolü vardır. His koçluğu yapanlar ve hisleri reddeden ebeveynler. His koçluğu yapanlar çocuklara hislerini anlamlandırmada, onlarla nasıl başa çıkabileceklerini öğretmede yardımcı olurlar. Hisleri reddeden ebeveynler ise olumsuz hisleri engellemeye çalışır, çocuklarını böyle
yetiştirir bu yüzden çocuklar olumsuz hisler ile nasıl başa çıkacaklarını bilemezler ve bu da çocuklarda genel olarak hislerin bastırılmasında ve söz edilmesinde zorluk meydana getirmektedir (Santrock, 2016).
Ebeveyn tavrının demokratik olması da çocuğun hislerinin tabirinde kıymetlidir. Bu yüzden “duyguların desteklenemsi1” açısından demokratik ebeveynlik önerilir. Baskıcı, hami ve ilgisiz ebeveyn tavrı ise hislerin gelişimi ve tabirinde negatif tesir gösterir ve önerilmemektedir (Günalp, 2007).
Öneriler
Ebeveynler tarafınca erken çocukluk periyodunda sağlıklı bir biçimde his tabir etmesini desteklenmesinde, düzenlenmesinde ve manalandırılmasında dayanak görmüş bireyler ileriki yaşantılarında ferdî ve toplumsal bağlantılarında daha başarılı, girişken ve tahlil odaklı olmaktadırlar. Bu niçinle erken çocukluk devrinde hislerin desteklenmesi, düzenlenmesi ve söz edilmesinin desteklenmesi hem duygusal birebir vakitte davranışsal gelişim için fazlaca kıymetlidir.
Okumaya devam et...
Duyguları Anlama
Erken çocukluk periyodundaki çocuklar hisleri anlayarak kendilerini ve diğerlerini duygusal olarak tanımlamaya başlarlar. Uzmanlar erken çocuklukta çocukların hisleri manaya üzerine aldığı eğitimlerin ilerleyen vakit içinderda onları davranışsal, duygusal ve toplumsal sorunlara karşı koruyacağını savunmuşlardır ve birebir vakitte çocuğun hisleri manaya hüneri arttıkça olumsuz davranış reaksiyonlarının azaldığı görülmüştür (Kuyucu, 2012).
Çocukların kendi hislerini anlaması birinci başta karşısındaki kişinin hislerini anlamasına, kendi hislerini tabir edip düzenleyebilmesine ve sonrasındasında düzgün bağlar kurabilmesine imkan sağlayacaktır. Çocukların bağlantı kurdukları şahısların artması bu hünerlerin daha da geliştirilmesi demektir. Bu yüzden çocukların toplumsal alakaları ebeveynler tarafınca desteklenmelidir. Bakım veren ve çocuk bağlantısı de fazlaca kıymetlidir. Zira çocuk doğduğundan itibaren bakım verenle duygusal bağlantı içerisine girer. Hisleri, kendini anlamayı, karşısındakini anlamayı, kendini tabir etmeyi ondan öğrenmeye başlar.
Duyguların Düzenlenmesi
Duygu düzenleme karşımıza çıkan hadiselerde hislerimiz göstermedilk evvel içerisinde olduğumuz pozisyona göre düzenlememiz manasına gelir (Coşkun).
Duygu düzenlememiz bilhassa toplumsal yaşantımızda bizi başarılı kılar. Memnun, üzgün ya da kızgın olduğumuz da yapacağımız hareketlerde ölçülü ve denetimli olmamızız sağlar. Keyifli olduğumuzda karşımızdaki kişi üzgünse hislerimizi ona bakılırsa düzenlememiz üzere.
Sosyalleşme bakımından kıymetli olan erken çocukluk periyodunda his düzenleme hünerleri değerli derecede hal almaktadır (Bozkurt-Yükçü & Demircioğlu, 2017). Öbür bireylerin hislerini anlamak için birinci olarak kendi hislerimizi anlamlandırmamız ve söz etmemiz hayli değerlidir. Çocuğun hislerini anlamasında, sosyalleştirmesinde, düzenlemesinde ve söz etmesinde aile değerli rol oynar (İlgar & Akbaba, 2017). Zira toplumsallaşma ailede başlar. Bu yüzden ailenin davranışları çocuklar için pek kıymetlidir.
His düzenleme hüneri düşük bireylerde saldırgan davranışların yüksek olduğu gözlemlenmiştir (İlgar & Akbaba, 2017). His düzenleme marifeti yüksek bireylerde de ağır hisler olur ama etrafa ve kendine ziyan vermeden yaşanır (Gençer, 2016). Bu, his düzenlemelerinin sıkıntı durumlarda bile mantıklı kararlar vermemizde bizse yardımcı olduğunu göstermektedir (Gençer, 2016). Erken çocuklukta gelişmeye başlayan bu maharetler ileriki devrimizde bize değerli katkılar da sunmaktadır.
Duygu düzenleme hünerleri erken çocuklukta kıymetli derecede hal almaktadır ve diğer etkenlerde bu maharetleri tesirler. His düzenleme maharetleri cinsiyet, aile tipi ve kardeş sayısına nazaran değişim göstermektedir.(İlgar & Akbaba, 2017) Ayrıyeten araştırmalar ailenin sosyoekonomik seviyesi arttıkça his düzenleme hünerinde de olumlu tarafta manalı bir farklılık bulmuşlardır (Bozkurt-Yükçü & Demircioğlu, 2017).
Duyguların Tabir Edilmesinin Desteklenmesi
Çocuğun birinci toplumsal etrafı ailesidir. Onların davranışları, hislerini nasıl yönettiği, nasıl tabir ettiği; çocuğun birinci gördüğü tıpkı vakitte ailesi tarafınca öğretilen davranış biçimi olduğu için hislerin tabir edilmesi için epeyce değerlidir.
Hislerin tabir edilmesinde iki ebeveynlik rolü vardır. His koçluğu yapanlar ve hisleri reddeden ebeveynler. His koçluğu yapanlar çocuklara hislerini anlamlandırmada, onlarla nasıl başa çıkabileceklerini öğretmede yardımcı olurlar. Hisleri reddeden ebeveynler ise olumsuz hisleri engellemeye çalışır, çocuklarını böyle
yetiştirir bu yüzden çocuklar olumsuz hisler ile nasıl başa çıkacaklarını bilemezler ve bu da çocuklarda genel olarak hislerin bastırılmasında ve söz edilmesinde zorluk meydana getirmektedir (Santrock, 2016).
Ebeveyn tavrının demokratik olması da çocuğun hislerinin tabirinde kıymetlidir. Bu yüzden “duyguların desteklenemsi1” açısından demokratik ebeveynlik önerilir. Baskıcı, hami ve ilgisiz ebeveyn tavrı ise hislerin gelişimi ve tabirinde negatif tesir gösterir ve önerilmemektedir (Günalp, 2007).
Öneriler
- Çocuklarla hoş bir irtibat kurulmalıdır (Gür & Koçak, 2016).
- Duygularla niçin-sonuç bağlı etkinlikler düzenlenmelidir (Gür & Koçak, 2016).
- Ailelere ve öğretmenlere bu konularda eğitimler verilmelidir (Gür & Koçak, 2016).
- Çocuklara hislerle ilgili çizimler, sanatsal, etkinlikler ve tiyatro çalışmaları yaptırılabilir (Gür & Koçak, 2016).
- Ebeveynler olumlu tavır sergilemelidir (Kuyucu, 2012).
- Çocukların akranlarıyla bağlantılarında duygusal-davranışsal reaksiyonlarıyla ilgili eğitim programları oluşturulabilir ve okul öncesine koyulabilir (Kuyucu, 2012).
- Film izleyip çabucak sonrasında karakterlerin davranışları üzerine çocukla konuşulabilir (Günalp, 2007).
- Çocukların gördükleri olaylar karşısındaki hisleri hakkında konuşulabilir (Günalp, 2007).
- Öğretmenlerin; baskıcı, kollayıcı ve ilgisiz ebeveynleri bilgilendirmesi faydalı olabilir. Ailelerin davranışları bu türlü düzenlemesi önerilir (Günalp, 2007).
- Duyguların çocuk tarafınca farkına vardırılması ve ebeveynlerinde çocukların duygusal gelişmenine dayanak vermesi önerilir (İlgar & Akbaba, 2017).
- Öğretmenlere bu mevzuda gerekli eğitimler verilmelidir (İlgar & Akbaba, 2017).
- Son olarak daha fazla araştırma yapılması ve farklı değişkenler açısından durumların incelenmesi gerekmektedir (Bozkurt-Yükçü & Demircioğlu, 2017).
Ebeveynler tarafınca erken çocukluk periyodunda sağlıklı bir biçimde his tabir etmesini desteklenmesinde, düzenlenmesinde ve manalandırılmasında dayanak görmüş bireyler ileriki yaşantılarında ferdî ve toplumsal bağlantılarında daha başarılı, girişken ve tahlil odaklı olmaktadırlar. Bu niçinle erken çocukluk devrinde hislerin desteklenmesi, düzenlenmesi ve söz edilmesinin desteklenmesi hem duygusal birebir vakitte davranışsal gelişim için fazlaca kıymetlidir.
Okumaya devam et...