Öncelikle “bağlanma” kavramını anlayarak başlamalıyız. Bağlanma, doğum öncesine de dayanarak, bakım veren ile bebek içinde oluşan itimat bağıdır. Bahsedilen bağ bebeğin muhtaçlıklarının karşılanmasıyla güçlenebilir ya da bebeğin görmezden gelinmesi ile zayıflayabilir yahut hiç bağ kurulamayabilir. Bakım-veren ve bebek içindeki bağlanma bebeğin ileriki vakit içinderda kuracağı aklınıza gelebilecek her türlü bağlantıyı etkileyecektir zira bakım veren bebek için üç durumu tabir eder; yakınlık, güvenlik ve sığınak.
Bebeğin her gereksiniminin karşılandığı, bakım veren ile olumlu bir bağlantısı olduğu bir senaryoda bebek dünyanın hoş bir yer olduğuna dair olumlu fikirleri öğrenerek başlayacaktır. Bu sayede “güvenli bağlanan” bir çocuk olması hayli daha mümkün olacaktır. İnançlı bağlanan çocuğun kendisine ve diğerlerine karşı olumlu niyetleri vardır zira bakım veren her vakit onun yanındadır, bakım verenin bu tavrını herkese geneller.
Artık bir de olumsuz bir senaryo yani bebeğin muhtaçlıklarının karşılanmadığı, bakım veren tarafınca görmezden gelindiği senaryoya bakalım. Bebek dünyaya, öteki insanlara ve kendisine karşı olumsuz şemaları öğrenerek başlayacaktır, başka bir deyişle “güvensiz bağlanma” örüntüsünü başlatacaktır. Bu durumda bebek karşımıza telaşlı ya da kaçıngan bağlanan çocuk olarak çıkacaktır.
Bakım verenleri tipik olarak daima terk etme tehdidinde bulunan ya da tutarsız davranış sergileyen çocuklar genelde dertli bağlanma örüntüsü gösterirler. Telaşlı bağlanan çocuklarda gereksinim anında bakım verenin geleceğine dair emin olmayan bir şema gözlemlenir. Bu niçinle bakım veren ile ayrılık durumunda direnme ve yine bir ortaya gelmede sakinleşememe davranışları görülür.
Bakım verenleri, çocuğun muhtaçlıklarını görmezden gelen ve onlarla empati kurmayan çocukların kaçıngan biçimde bağlanma mümkünlüğü yüksektir. Kaçıngan bağlanan çocuklarda ise bakım verenin gereksinimlerini karşılayacağına ait hiç bir itimat yoktur. Bu niçinle etraflarında olup biten her şeyi denetim etme uğraşı içerisindedirler. Öfke sorunları ve benlik hürmeti düşüklüğü yaşarlar.
Pekala, bu çocukluk bağlanma örüntülerimiz yetişkinlik bağlantılarımızda de tesirli midir? Evet, tesirlidir. Üstte bahsetmiş olduğumiz bebeğin dünyayı tanıma şemaları, her şeye ve herkese karşı birinci şemalarıdır. Bunların olumlu ya da olumsuz olması ileriki yaşlardaki görüşlerin ve münasebetlerdeki bağlanma örüntüsünün temelini oluşturacaktır.
Artık birinci bebeğe yani “güvenli bağlanan” bebeğe dönelim. Daha birinci yaşantılarında bakım vereni gereksinimlerini karşılamıştı bu sayede dünyaya karşı olumlu kanılarla şema oluşturmuştu. Birebir şemaları çocuklukta devam ettiği üzere yetişkinlikte de devam edebilir ve bu devam ediş ile “güvenli bağlanan” yetişkin örüntüsünü nazaranbiliriz. İnançlı bağlanan yetişkin kendisini sevilmeye kıymet görür ve etrafındaki insanlara da bu biçimde davranır. Özgüveni yüksek, bağımsız ve özerktir. Öbür insanlara hayli kolay ilgi kurabilirler.
Madalyonun öteki yüzündeki inançsız bağlanan çocuk ise yetişkinliğinde üç tip bağlanma gösterebilir; saplantılı, dehşetli ve kayıtsız.
Saplantılı bağlanan yetişkinler kendilerini kıymetsiz görür ve sevilmeye layık bulmazlar. Daima olarak onay alma muhtaçlığı arasındadirler. Yakın münasebet kurmak isterler lakin yakın bağlantı kuracakları bireyin onları terk edeceği telaşını epeyce ağır bir biçimde yaşarlar. Münasebetleri konusunda gerçekçi olmayan beklentilere sahiptirler.
Endişeli bağlanan yetişkinler saplantılı bağlananlar ile misal durumdadırlar lakin onay muhtaçlığı yerine çok bir sevgi muhtaçlığı arasındadirler. Bu sevgi gereksinimine karşın başka insanları reddedici olarak algıladıkları için onlara yaklaşmazlar, kendilerini kabul edilmez olarak tanımlarlar. Özgüven düşüklüklerinden dolayı toplumsal ortamlara katılmazlar.
Kayıtsız bağlanan yetişkinler ise öteki iki yetişkin bağlanma örüntüsünün aksine başka insanları reddederler. Bakım veren tarafınca kendileri ziyadesiyle reddedildiği için öteki insanlara güvenmez ve onlara gereksinim duymazlar. Özerkliklerine ve kişiselliklerine epeyce ehemmiyet verirler. Başka insanlara karşı inançsız olup onlardan uzak dururlar bu sayede özgüvenlerini korurlar. Oburlarının onu desteklemeyeceğine dair epey kuvvetli bir inançları vardır.
Gördüğümüz üzere daha bebekliğimizde hatta bebekliktilk evvel bakım verenimiz ile olan yaşantılarımız, bağlanma tarzımızı oluşturmamıza tesir eder. Mevcut bağlanma tarzınızı yalnızca ebeveynlerinizle değil terapi süreci ile de değiştirebilirsiniz. Bu süreçte dayanak almanız için uzman takımımızla her vakit yanınızdayız.
Uzman Psikolog Damla KANKAYA
Psikoloji Öğrencisi Nesrin AYDIN
Okumaya devam et...
Bebeğin her gereksiniminin karşılandığı, bakım veren ile olumlu bir bağlantısı olduğu bir senaryoda bebek dünyanın hoş bir yer olduğuna dair olumlu fikirleri öğrenerek başlayacaktır. Bu sayede “güvenli bağlanan” bir çocuk olması hayli daha mümkün olacaktır. İnançlı bağlanan çocuğun kendisine ve diğerlerine karşı olumlu niyetleri vardır zira bakım veren her vakit onun yanındadır, bakım verenin bu tavrını herkese geneller.
Artık bir de olumsuz bir senaryo yani bebeğin muhtaçlıklarının karşılanmadığı, bakım veren tarafınca görmezden gelindiği senaryoya bakalım. Bebek dünyaya, öteki insanlara ve kendisine karşı olumsuz şemaları öğrenerek başlayacaktır, başka bir deyişle “güvensiz bağlanma” örüntüsünü başlatacaktır. Bu durumda bebek karşımıza telaşlı ya da kaçıngan bağlanan çocuk olarak çıkacaktır.
Bakım verenleri tipik olarak daima terk etme tehdidinde bulunan ya da tutarsız davranış sergileyen çocuklar genelde dertli bağlanma örüntüsü gösterirler. Telaşlı bağlanan çocuklarda gereksinim anında bakım verenin geleceğine dair emin olmayan bir şema gözlemlenir. Bu niçinle bakım veren ile ayrılık durumunda direnme ve yine bir ortaya gelmede sakinleşememe davranışları görülür.
Bakım verenleri, çocuğun muhtaçlıklarını görmezden gelen ve onlarla empati kurmayan çocukların kaçıngan biçimde bağlanma mümkünlüğü yüksektir. Kaçıngan bağlanan çocuklarda ise bakım verenin gereksinimlerini karşılayacağına ait hiç bir itimat yoktur. Bu niçinle etraflarında olup biten her şeyi denetim etme uğraşı içerisindedirler. Öfke sorunları ve benlik hürmeti düşüklüğü yaşarlar.
Pekala, bu çocukluk bağlanma örüntülerimiz yetişkinlik bağlantılarımızda de tesirli midir? Evet, tesirlidir. Üstte bahsetmiş olduğumiz bebeğin dünyayı tanıma şemaları, her şeye ve herkese karşı birinci şemalarıdır. Bunların olumlu ya da olumsuz olması ileriki yaşlardaki görüşlerin ve münasebetlerdeki bağlanma örüntüsünün temelini oluşturacaktır.
Artık birinci bebeğe yani “güvenli bağlanan” bebeğe dönelim. Daha birinci yaşantılarında bakım vereni gereksinimlerini karşılamıştı bu sayede dünyaya karşı olumlu kanılarla şema oluşturmuştu. Birebir şemaları çocuklukta devam ettiği üzere yetişkinlikte de devam edebilir ve bu devam ediş ile “güvenli bağlanan” yetişkin örüntüsünü nazaranbiliriz. İnançlı bağlanan yetişkin kendisini sevilmeye kıymet görür ve etrafındaki insanlara da bu biçimde davranır. Özgüveni yüksek, bağımsız ve özerktir. Öbür insanlara hayli kolay ilgi kurabilirler.
Madalyonun öteki yüzündeki inançsız bağlanan çocuk ise yetişkinliğinde üç tip bağlanma gösterebilir; saplantılı, dehşetli ve kayıtsız.
Saplantılı bağlanan yetişkinler kendilerini kıymetsiz görür ve sevilmeye layık bulmazlar. Daima olarak onay alma muhtaçlığı arasındadirler. Yakın münasebet kurmak isterler lakin yakın bağlantı kuracakları bireyin onları terk edeceği telaşını epeyce ağır bir biçimde yaşarlar. Münasebetleri konusunda gerçekçi olmayan beklentilere sahiptirler.
Endişeli bağlanan yetişkinler saplantılı bağlananlar ile misal durumdadırlar lakin onay muhtaçlığı yerine çok bir sevgi muhtaçlığı arasındadirler. Bu sevgi gereksinimine karşın başka insanları reddedici olarak algıladıkları için onlara yaklaşmazlar, kendilerini kabul edilmez olarak tanımlarlar. Özgüven düşüklüklerinden dolayı toplumsal ortamlara katılmazlar.
Kayıtsız bağlanan yetişkinler ise öteki iki yetişkin bağlanma örüntüsünün aksine başka insanları reddederler. Bakım veren tarafınca kendileri ziyadesiyle reddedildiği için öteki insanlara güvenmez ve onlara gereksinim duymazlar. Özerkliklerine ve kişiselliklerine epeyce ehemmiyet verirler. Başka insanlara karşı inançsız olup onlardan uzak dururlar bu sayede özgüvenlerini korurlar. Oburlarının onu desteklemeyeceğine dair epey kuvvetli bir inançları vardır.
Gördüğümüz üzere daha bebekliğimizde hatta bebekliktilk evvel bakım verenimiz ile olan yaşantılarımız, bağlanma tarzımızı oluşturmamıza tesir eder. Mevcut bağlanma tarzınızı yalnızca ebeveynlerinizle değil terapi süreci ile de değiştirebilirsiniz. Bu süreçte dayanak almanız için uzman takımımızla her vakit yanınızdayız.
Uzman Psikolog Damla KANKAYA
Psikoloji Öğrencisi Nesrin AYDIN
Okumaya devam et...