Münasebetlerde niçinsellik ve edimsel koşullama bağlamında yankı metaforu

Esenyurtlu

Global Mod
Global Mod
ALAKALARDA niçinSELLİK VE EDİMSEL KOŞULLAMA BAĞLAMINDA YANKI METAFORU

Tabiattaki tüm sistem ve etkileşimler gelişimseldir. Gelişim süreci de niçinsellik (determinizm) prensibi ile işler. Yani hareket ve değişimler ya bundan evvelkinin ve/veya maksadın etkisi/etkileri ile şekillenir. Mana ve manaya süreci de bir daha bu doğrultuda kıymetlendirilir.

Bu tanımlamanın referans aldığı kuram; B.F. Skinner tarafınca Psikoloji bilimine büyük katkı sunan Edimsel Koşullama’dır. Kuramda davranışın, neticelerindan etkilendiği görüşü hakimdir. Fikir ve davranışların artması, azalması ve sönmesi ödül ve ceza sistemine göre şekillenmektedir. Ödül ve ceza sisteminin öbür bileşenleri müspet ve negatif pekiştirmelerdir. Bu pekiştireçler de fikir ve davranışların sergilenme sıklığını ve tarafını belirler.

Bağlantılar de öbür tüm sistemler üzere mutlak seviyede niçinsellik gerektirir. Duygusal, cinsel, ekonomik, kültürel, hangi alan ve açıdan tarif yapılırsa yapılsın, bağlantı, açık yahut örtülü gereksinimler dahilinde başlar. Devamı da karşılanmasındaki seviyeye ve manaya göre belirlenir. Organizma, yani bireyin biyolojik sistemi de misal düzenek ile çalışır. Tüm fizyolojik sistemimiz de gereksinimler ve bunların giderilmesi biçiminde işler.

Toplumsal münasebetler de – aidiyet, sevgi, paha gibi- süreçle kavramlaşan gereksinimler doğrultusunda işler. Özlemek, cinsellik, kızmak, küsmek, her ne his ve fikir olursa olsun bir başkasında mana bulur. Bir ötekinin reaksiyon süreci beklenen fikir ve hisleri şekillendirir. Bağlantının bir daha sonraki etabının ne tarafta gelişip değişeceği karşılıklı yansılara bağlıdır. Ülkü sonuç olarak kişi ve şahıslar lehine olan sonuçların yenidenlanma mümkünlüğü yüksektir. Sarılmak için atak yaptığınızda , karşıdaki de birebir doğrultuda ise davranış ve hissiniz olumlu pekişir. Karşıdaki geri çekilince olumsuz hisler eşliğinde birebir şeyi tekrar yapmaktan ya imtina edilir. Ya da geri çekilme yaşanabilir. Sesiniz yükseldiğinde yüksek olasılıkla karşıdaki kişinin de sesi yükselmektedir.

Tutturan ve ağlayan çocuk modeli de mevzumuza hoş bir örnek oluşturur. Ne kadar fazlaca ağlar ve tutturursa istediğinin o doğrultuda gerçekleşeceğini öğrenmiştir. Ağlar, anne dayanamama ve çaresizliklere bürünen mecazi ağlama ile istekleri yerine getirerek reaksiyon verir.

Sistemin müspet istikamette işlemesi için his ve davranışlardan evvel bağlantı döngüsünü pahalandırmak muhtemel problemleri azaltmaya yardım eder. Görmek, dokunmak yahut işitmek istediğimiz tavırları sergilemek en başta kendi olumlu benliğimiz için avantajdır. hem de karşıda da dönüştürme tesiri muhtemeldir. Merhaba söylemiş olduğinizde merhaba yanıtını alırsınız. Yükseklerde, dağ yamaçlarındaki yankı sistemine benzetmek noktası burada bilinmeyen. Karşıda tesir yaratabilmek. Yansıtabilmek. Yüksek sesle ne söylerseniz, dağdan yankılanarak tıpkı ses size geri döner. Daha gür ve daha epeyce.

Burada pek olumlu ve hümanist niyet ile çatışmaları yok saymak durumu kelam konusu değil. Birebir niçinsellik ve edimsel prensip sorun biçimde ilerleyen bağlar için de geçerli. Olumsuz sergilenen davranış yahut hissin öncesine gidildiğinde kişinin kendi içsel mana yüklemeleri yahut çevresel şartlar tarafınca olumsuz pekiştirildiği fark edilecektir.

Hususun özüne uyumlu olarak yeniden belirtmek gerekir ki, yenidenlar elde edilen hasılatlarla gerçek orantılıdır. Olumlu hisler ne kadar yüksek sesle salınır ise karşıya; kollayıcı büyük dağın kucaklayıcı yankısı o kadar gür gelir içinize. Her söylemiş olduğiniz oldukçalu melodik tonda döner size.

Okumaya devam et...
 
Üst