‘’Baba’’ kavramı insanlık tarihi içerisinde farklı manalar taşımıştır. Baba hakkında yapılan tanımlamalar ile çoklukla biyolojik kökene dayanılmaktadır ya da kendinden güçsüz bir varlığın sahibi olan er kişi çağırışımı ile kendine yer bulmaktadır. Sığınan kişi birtakım bazı, kendi isteğiyle, kimi birtakım da evlat edinilme sureti ile baba teriminin bir kesimini oluşturmaktadır. Enteresandır ki, yasa ve toplum dışı olarak isimlendirilen mafyalaşma, çeteleşmede bile kendinden güçsüz bireyleri toplayan bir ‘’Baba’’ olarak hitap edilen kişi görülmektedir. Burada bir anne yoktur. bir daha de er şahsı baba olarak tanımlanmıştır. Bu da babayı belirleyenin yalnızca anne olmadığını toplum dışı, yasa dışı örneklemde de uç bir örnekle bile kendisini göstermektedir.
Toplum dışı, öncesi periyot ile ilgili olarak Freud; Totem ve Tabu isimli kitabı yazmıştır. Bu kitabı yazma sebebi başlangıçta nevrozların cinsel kökenini kanıtlamaktı. Öteki ve mahrem olarak görülen baba, Freud tarafınca başta nevroz oluşumunda niye olarak görülmüştür. daha sonrasında Freud ödipus kavramı ile babayı daha farklı bir pozisyona oturtmuştur. Anne olmayan, öteki olarak isimlendirilen baba anne-çocuk bir ve ikiliği içinde üçüncülüğü kendine güç edinmiştir. Anne içerisinde hayat bulan çocuk ve bir canlıya hayat verme öforik hali içerisindeki anne, bu simbiyotik ömürden uzaklaşmaya pek de meyilli değildir. Ödipus’un başlangıcı ile kendine yer edinmeye çalışan baba, çocuğu bu şizoid, dış ortamdan yalıtılmış kozadan çıkarır ve ensest yasağını ortaya koyar. Babanın bu yasağı koyarken ve kültür, toplum etkileşimini oluşturduğu sırada yetişkin tarafı ve otoriter rolü üzerine durulsa baba bu yasağı koyarken aslında kendindeki çocuksu yan ile de birlikte bu yasağı getirmektedir. Hem çocukluğu ile hem ortasındaki anne yanı ile tıpkı vakitte babalığı ile özdeşim kurmaktadır. Freud’un görüşündeki Biseksüel ruh yapısı burada kendini göstermiştir. Birey, özdeşim kurarak karşı cinsin özelliklerini de almaktadır. Kural koyucu niye anne değil de babadır ? Sorusunun karşılığı tahminen de Tabu kavramına dayanmaktadır. Tabu, söz manası olarak hem yapılmaktan korkulan tıpkı vakitte kutsaliyet atfedilen ve istenen şeyin tam karşılığıdır. Bu ambivalansa benzeri olarak çocuk için de baba, hem endişenin birebir vakitte sevginin deposudur. Baba bu itim ve çekimin tam ortasında duran kişi olduğu için kural koyucu olması şaşırtan değildir. Bunun haricinde çocuğun gözünde babadan (öteki olandan) korunması gereken anne yerine aksi hisler beslediği babadır. Bu niçinlerden ötürü baba beraberinde ötekiyi getirendir.
Freud’un görüşlerine ek olarak, Totem ve Tabu içerisinde yer alan kabile meselade; Kabileler kuvvetli kabile şefleri tarafınca yönetilmektedir. Bu kuvvetli kabile şeflerinin gücü ergenlik çağına gelen çocuğu, ilişkin olduğu kabileden kovmaya öteki haline getirmeye yetmektedir. Kovulan erkek çocukları daha sonrasında, bu ötekileştirilmenin azabı ile birleşip kabile şefini yani öteki babalarını öldürmüş, babalarının etini yiyerek tüm bayanlarına sahip olmuştur. Bu sahip oluşun akabinde erkeklerde pişmanlık oluşmuştur. Kardeşler içinde hengame çıkmıştır. Burada da belirleyici etmen anne değildir. Baba, yenerek içselleştirilmiştir ve çocuklarının içerisinde eskisinden bile daha kuvvetli ve tesirlidir. Çocukları tarafınca özümsenen sadece babanın gücü değil beraberinde başkasının de varlığı olmuştur. Kendileri de bir şef, baba halini almışlardır. daha sonraki ötekiler (çocuklar) da onlar için bir tehdit oluşturmaktadır.
Özetle, babalar için çocukları bir rakip ve daha sonrasında bir tehdittir. Baba vakti geldiğinde gücünü teslim etmeyi kabullenmelidir. İlkel açıdan baba kavramı, çocuğu tarafınca öldürülmeyi kabullenmek ve bununla yaşayıp tehdit ögesini sevmektir. Tüm bunlar ışığında annenin dış dünyadan erkeğe bir anda verdiği baba simgesinin erkekteki ömür dürtüsünü tek başına engellemesi sıkıntı gözükmektedir.
Psikanalist Florence Guignard’a göre de baba fonksiyonu bir anda oluşmamaktadır. Ertüzün, 2019). Erkeğin babası olduğu çocuk ile, yakından, manalı temaslar içerisinde bulunması gerekmektedir. Yani, bir anne her ne kadar çocuğun babası olduğunu sav etse bile sembolik manada bir erkeğin, zihninde sembolik bir kavramın oluşması için daha farklı ögelere muhtaçlığı vardır. Hatta %99 sonuç gösteren DNA testleri bile buna kâfi olmayacaktır. beraberinde anne, babayı belirlese bile baba bundan haberdar değilse bu erkek de baba değildir. Baba, çocuk haberi kararında keyifli olmasa bile çocuğun varlığını lakin kabul ettiği ölçüde babadır ve sadece bu durumda çocuk babada kendine ilişkin bir yer bulabilir. Bu şartlar sağlanmazsa dışarıda olan, öteki olan yalnızca baba değil çocuktur da.
Talat Parman’nın ‘’Babalar, Mahrem Yabancılar’’ isimli yazısında teknolojik ve kültürel değişimlerin babanın fonksiyonunu kısıtlayacağını ve kimi yerlerde yok olacağını düşünmesi de aslında bana bakılırsa babayı belirleyenin anne olduğunu düşünmesinden kaynaklanmaktadır. Anne olmayan ile tanımlanan bir yandan da soy, onur veren babanın pasifize edilmeden olduğu üzere kendi başına var olması gerekmektedir. Babanın çocuk ile bütünleşme sürecinin ayrıştırıcı olmanın ötesinden gelip daha da ötesine gittiğinin düşünülmesi ile bu sorun aşılabilir. Aksi takdirde en temel noktadan gelen babanın tek başına dışarıda durumu yüzünden sağlam bir temele oturtulamayan baba fonksiyonu; en ufak etkenlerle sallanabilir biçimde gelmektedir. Erkeği baba olarak belirleyenin tek başına bayan olmadığı fikri ile babalar kendilerine ilişkin bir temel bulabilirler. Bu temel biyolojiye indirgenemeyecek kadar en içimizdedir. Baba annenin kendi zihninde sembolize etmesi ile var olduğu üzere bununla birlikte anne de baba şayet anneyi kendi zihninde bayan, anne olarak sembolize etmesi kararında kendine yer bulmaktadır. Bir bayan olarak sembolize edilmeyen anne bir annedir lakin erkeğin sembolik zihninde bir bayan değildir.
Sonuç olarak baba aslında baba olmayı kabul eden erkektir. Annenin, erkeği baba olarak belirlemesi tek başına kâfi değildir ve kâfi de olmayacaktır. Baba anne-çocuk etkileşiminin hem öte yanı birebir vakitte kendisidir. Yetişkin olmadan ebeveyn olan babalar ise ötekileştirmenin deposudur ve tabuyu sürdürmektedir.
Özge Akgün
Referanslar
Ertüzün, M. I. (2019). Baba Fonksiyonu. F. Guignard. ortasında İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Freud, S. (2012). Totem ve Tabu. Say Yayıncılık.
Mitchell, S. A. (2018). Psikanalizde İlişkisel Kavramlar. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Parman, T. (tarih yok). Babalar, Mahrem Yabancılar. 79-84.
Okumaya devam et...
Toplum dışı, öncesi periyot ile ilgili olarak Freud; Totem ve Tabu isimli kitabı yazmıştır. Bu kitabı yazma sebebi başlangıçta nevrozların cinsel kökenini kanıtlamaktı. Öteki ve mahrem olarak görülen baba, Freud tarafınca başta nevroz oluşumunda niye olarak görülmüştür. daha sonrasında Freud ödipus kavramı ile babayı daha farklı bir pozisyona oturtmuştur. Anne olmayan, öteki olarak isimlendirilen baba anne-çocuk bir ve ikiliği içinde üçüncülüğü kendine güç edinmiştir. Anne içerisinde hayat bulan çocuk ve bir canlıya hayat verme öforik hali içerisindeki anne, bu simbiyotik ömürden uzaklaşmaya pek de meyilli değildir. Ödipus’un başlangıcı ile kendine yer edinmeye çalışan baba, çocuğu bu şizoid, dış ortamdan yalıtılmış kozadan çıkarır ve ensest yasağını ortaya koyar. Babanın bu yasağı koyarken ve kültür, toplum etkileşimini oluşturduğu sırada yetişkin tarafı ve otoriter rolü üzerine durulsa baba bu yasağı koyarken aslında kendindeki çocuksu yan ile de birlikte bu yasağı getirmektedir. Hem çocukluğu ile hem ortasındaki anne yanı ile tıpkı vakitte babalığı ile özdeşim kurmaktadır. Freud’un görüşündeki Biseksüel ruh yapısı burada kendini göstermiştir. Birey, özdeşim kurarak karşı cinsin özelliklerini de almaktadır. Kural koyucu niye anne değil de babadır ? Sorusunun karşılığı tahminen de Tabu kavramına dayanmaktadır. Tabu, söz manası olarak hem yapılmaktan korkulan tıpkı vakitte kutsaliyet atfedilen ve istenen şeyin tam karşılığıdır. Bu ambivalansa benzeri olarak çocuk için de baba, hem endişenin birebir vakitte sevginin deposudur. Baba bu itim ve çekimin tam ortasında duran kişi olduğu için kural koyucu olması şaşırtan değildir. Bunun haricinde çocuğun gözünde babadan (öteki olandan) korunması gereken anne yerine aksi hisler beslediği babadır. Bu niçinlerden ötürü baba beraberinde ötekiyi getirendir.
Freud’un görüşlerine ek olarak, Totem ve Tabu içerisinde yer alan kabile meselade; Kabileler kuvvetli kabile şefleri tarafınca yönetilmektedir. Bu kuvvetli kabile şeflerinin gücü ergenlik çağına gelen çocuğu, ilişkin olduğu kabileden kovmaya öteki haline getirmeye yetmektedir. Kovulan erkek çocukları daha sonrasında, bu ötekileştirilmenin azabı ile birleşip kabile şefini yani öteki babalarını öldürmüş, babalarının etini yiyerek tüm bayanlarına sahip olmuştur. Bu sahip oluşun akabinde erkeklerde pişmanlık oluşmuştur. Kardeşler içinde hengame çıkmıştır. Burada da belirleyici etmen anne değildir. Baba, yenerek içselleştirilmiştir ve çocuklarının içerisinde eskisinden bile daha kuvvetli ve tesirlidir. Çocukları tarafınca özümsenen sadece babanın gücü değil beraberinde başkasının de varlığı olmuştur. Kendileri de bir şef, baba halini almışlardır. daha sonraki ötekiler (çocuklar) da onlar için bir tehdit oluşturmaktadır.
Özetle, babalar için çocukları bir rakip ve daha sonrasında bir tehdittir. Baba vakti geldiğinde gücünü teslim etmeyi kabullenmelidir. İlkel açıdan baba kavramı, çocuğu tarafınca öldürülmeyi kabullenmek ve bununla yaşayıp tehdit ögesini sevmektir. Tüm bunlar ışığında annenin dış dünyadan erkeğe bir anda verdiği baba simgesinin erkekteki ömür dürtüsünü tek başına engellemesi sıkıntı gözükmektedir.
Psikanalist Florence Guignard’a göre de baba fonksiyonu bir anda oluşmamaktadır. Ertüzün, 2019). Erkeğin babası olduğu çocuk ile, yakından, manalı temaslar içerisinde bulunması gerekmektedir. Yani, bir anne her ne kadar çocuğun babası olduğunu sav etse bile sembolik manada bir erkeğin, zihninde sembolik bir kavramın oluşması için daha farklı ögelere muhtaçlığı vardır. Hatta %99 sonuç gösteren DNA testleri bile buna kâfi olmayacaktır. beraberinde anne, babayı belirlese bile baba bundan haberdar değilse bu erkek de baba değildir. Baba, çocuk haberi kararında keyifli olmasa bile çocuğun varlığını lakin kabul ettiği ölçüde babadır ve sadece bu durumda çocuk babada kendine ilişkin bir yer bulabilir. Bu şartlar sağlanmazsa dışarıda olan, öteki olan yalnızca baba değil çocuktur da.
Talat Parman’nın ‘’Babalar, Mahrem Yabancılar’’ isimli yazısında teknolojik ve kültürel değişimlerin babanın fonksiyonunu kısıtlayacağını ve kimi yerlerde yok olacağını düşünmesi de aslında bana bakılırsa babayı belirleyenin anne olduğunu düşünmesinden kaynaklanmaktadır. Anne olmayan ile tanımlanan bir yandan da soy, onur veren babanın pasifize edilmeden olduğu üzere kendi başına var olması gerekmektedir. Babanın çocuk ile bütünleşme sürecinin ayrıştırıcı olmanın ötesinden gelip daha da ötesine gittiğinin düşünülmesi ile bu sorun aşılabilir. Aksi takdirde en temel noktadan gelen babanın tek başına dışarıda durumu yüzünden sağlam bir temele oturtulamayan baba fonksiyonu; en ufak etkenlerle sallanabilir biçimde gelmektedir. Erkeği baba olarak belirleyenin tek başına bayan olmadığı fikri ile babalar kendilerine ilişkin bir temel bulabilirler. Bu temel biyolojiye indirgenemeyecek kadar en içimizdedir. Baba annenin kendi zihninde sembolize etmesi ile var olduğu üzere bununla birlikte anne de baba şayet anneyi kendi zihninde bayan, anne olarak sembolize etmesi kararında kendine yer bulmaktadır. Bir bayan olarak sembolize edilmeyen anne bir annedir lakin erkeğin sembolik zihninde bir bayan değildir.
Sonuç olarak baba aslında baba olmayı kabul eden erkektir. Annenin, erkeği baba olarak belirlemesi tek başına kâfi değildir ve kâfi de olmayacaktır. Baba anne-çocuk etkileşiminin hem öte yanı birebir vakitte kendisidir. Yetişkin olmadan ebeveyn olan babalar ise ötekileştirmenin deposudur ve tabuyu sürdürmektedir.
Özge Akgün
Referanslar
Ertüzün, M. I. (2019). Baba Fonksiyonu. F. Guignard. ortasında İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Freud, S. (2012). Totem ve Tabu. Say Yayıncılık.
Mitchell, S. A. (2018). Psikanalizde İlişkisel Kavramlar. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Parman, T. (tarih yok). Babalar, Mahrem Yabancılar. 79-84.
Okumaya devam et...