Bir iş yaparken biri sizi izlese ne düşünürsünüz?
Bisiklet yarışlarını epey seven Norman Triplett sportmenlerin yarışlarda ferdî çalışmalardan daha süratli bisiklet sürdüklerini fark etti ve bir bisiklet derneğinin resmi kayıtlarını inceledikten daha sonra, durumun hakikaten de bu biçimde olduğunu buldu. Sanki sportmenlerin hızlanmasını sağlayan şey rekabet miydi? Triplett, bu fikirden çok etkilendi ve toplumsal psikolojinin birinci deneyi tam da bu soru üzerine kuruldu.
Deneyde Triplett, 40 çocuğun eline bir balıkçı makarası verdi ve çocuklardan makarayı olabildiğince süratli döndürmeye çalışmasını istedi. Elde ettiği sonuçlar, 40 çocuktan yarısının başka çocuklarla rekabet ederken daha süratli çalıştığını, dörtte birinin daha yavaş çalıştığını ve dörtte birinin eşit performans sergilediğini gösterdi. Yani aslında sonuçlarda çelişkiler çıkmıştı.
1920’de Floyd Allport, toplumsal kolaylaştırma terimini kullanan birinci psikolog oldu. tıpkı vakitte, toplumsal kolaylaştırma ile ilgili araştırmalar çelişkili sonuçlara yol açtı. Çalışmalarda kimi vakit toplumsal kolaylaştırma meydana geldi, kimi vakit de beşerler bir misyonda öteki biri tarafınca izlendiklerinde daha makus performans gösterdi.
Peki ancak niye kimilerinde daha düzgün kimilerinde daha berbattık? İzlenmek niye tesirliydi?
1965’te psikolog Robert Zajonc, toplumsal kolaylaştırma araştırmalarındaki tutarsızlığı çözmenin potansiyel bir yolunu önerdi. Zajonc evvelki araştırmaları gözden geçirdi ve toplumsal kolaylaştırmanın bilinen davranışlarda ortaya çıkma eğiliminde olduğunu fark etti. Lakin, beşerler daha az tecrübeli olduğu bakılırsavler için, yalnız olduklarında daha uygununu yapma eğilimindeydiler.
Bunun için tasarlanan deneyde denekler hiç alışık olmadığımız üzere hamamböcekleriydi. Hamamböcekleri evvel bir labirentten geçirildi ve mühletler kaydedildi. daha sonrasında ise yanlarındaki perdeler kalktı ve öbür hamamböcekleri tarafınca izlenirken labirentten bir daha geçtiler. İşte bu sefer tıpkı bisikletliler üzere labirenti daha süratli geçmeye başladılar.
1983’ten daha sonra yapılan araştırmalar Robert Zajonc’u doğruluyordu. Bildiğimiz işleri yaparken izlenmek bize âlâ gelirken, bilmediğimiz işlerde ise yalnızlık bize güzel geliyordu. Yani bir piyano virtüözü seyirci karşısında daha güzel çalarken, piyanoyu yeni öğrenen bir piyanist adayı daha fazla kusur yapıyordu.
Bu bilgi bize nerede yarayacak?
Önce kavramı düzgün anlamak gerekir. Bu bize ortasında bulunduğumuz durumu kavramamızı öğretir. Örneğin bir imtihana gireceğiz. Şayet yeteri kadar hazırlandıysak gözetmenin olması durumunda imtihanda daha başarılı olabileceğiz. Bir sunum yapacaksak bunu tek başımıza yeteri kadar prova ettikten daha sonra sunum için kalabalığın önüne çıktığımızda daha düzgün hissedeceğiz.
Okumaya devam et...
Bisiklet yarışlarını epey seven Norman Triplett sportmenlerin yarışlarda ferdî çalışmalardan daha süratli bisiklet sürdüklerini fark etti ve bir bisiklet derneğinin resmi kayıtlarını inceledikten daha sonra, durumun hakikaten de bu biçimde olduğunu buldu. Sanki sportmenlerin hızlanmasını sağlayan şey rekabet miydi? Triplett, bu fikirden çok etkilendi ve toplumsal psikolojinin birinci deneyi tam da bu soru üzerine kuruldu.
Deneyde Triplett, 40 çocuğun eline bir balıkçı makarası verdi ve çocuklardan makarayı olabildiğince süratli döndürmeye çalışmasını istedi. Elde ettiği sonuçlar, 40 çocuktan yarısının başka çocuklarla rekabet ederken daha süratli çalıştığını, dörtte birinin daha yavaş çalıştığını ve dörtte birinin eşit performans sergilediğini gösterdi. Yani aslında sonuçlarda çelişkiler çıkmıştı.
1920’de Floyd Allport, toplumsal kolaylaştırma terimini kullanan birinci psikolog oldu. tıpkı vakitte, toplumsal kolaylaştırma ile ilgili araştırmalar çelişkili sonuçlara yol açtı. Çalışmalarda kimi vakit toplumsal kolaylaştırma meydana geldi, kimi vakit de beşerler bir misyonda öteki biri tarafınca izlendiklerinde daha makus performans gösterdi.
Peki ancak niye kimilerinde daha düzgün kimilerinde daha berbattık? İzlenmek niye tesirliydi?
1965’te psikolog Robert Zajonc, toplumsal kolaylaştırma araştırmalarındaki tutarsızlığı çözmenin potansiyel bir yolunu önerdi. Zajonc evvelki araştırmaları gözden geçirdi ve toplumsal kolaylaştırmanın bilinen davranışlarda ortaya çıkma eğiliminde olduğunu fark etti. Lakin, beşerler daha az tecrübeli olduğu bakılırsavler için, yalnız olduklarında daha uygununu yapma eğilimindeydiler.
Bunun için tasarlanan deneyde denekler hiç alışık olmadığımız üzere hamamböcekleriydi. Hamamböcekleri evvel bir labirentten geçirildi ve mühletler kaydedildi. daha sonrasında ise yanlarındaki perdeler kalktı ve öbür hamamböcekleri tarafınca izlenirken labirentten bir daha geçtiler. İşte bu sefer tıpkı bisikletliler üzere labirenti daha süratli geçmeye başladılar.
1983’ten daha sonra yapılan araştırmalar Robert Zajonc’u doğruluyordu. Bildiğimiz işleri yaparken izlenmek bize âlâ gelirken, bilmediğimiz işlerde ise yalnızlık bize güzel geliyordu. Yani bir piyano virtüözü seyirci karşısında daha güzel çalarken, piyanoyu yeni öğrenen bir piyanist adayı daha fazla kusur yapıyordu.
Bu bilgi bize nerede yarayacak?
Önce kavramı düzgün anlamak gerekir. Bu bize ortasında bulunduğumuz durumu kavramamızı öğretir. Örneğin bir imtihana gireceğiz. Şayet yeteri kadar hazırlandıysak gözetmenin olması durumunda imtihanda daha başarılı olabileceğiz. Bir sunum yapacaksak bunu tek başımıza yeteri kadar prova ettikten daha sonra sunum için kalabalığın önüne çıktığımızda daha düzgün hissedeceğiz.
Okumaya devam et...