Kişinin hünerlerinden, yeteneklerinden, başarılarından kuşku duyduğu, hatta bu durumun ortaya çıkmasıyla sahtekarlığının, dolandırıcılığının ifşa olacağı ile ilgili ağır telaş yaşadığı bir ruhsal patern olarak karşımıza çıkan Imposter Sendromu için uygun bir Türkçe karşılık bulamadım ben de çabucak hemen öbür meslektaşlarım üzere. Sahtekarlık Sendromu diye çevrilmeye çalışsa da lisanımıza, Imposter Sendromu, kendisini kanıtlanmış muvaffakiyetleri, yeterliliklerine dair dış ispatlar bulunmasına karşın kişinin elde ettiği her ne var ise aslında hak etmediğine kalben inanıyor olması durumudur, yani kişinin kendisini sahtekarlık yapıyormuş üzere hissetmesidir.
Imposter sendromuna sahip bireyler, Imposterlar muvaffakiyetlerini irrasyonel bir halde talihe ya da etraflarının kendilerini olduklarından daha zeki sanmalarını sağlayarak kandırmış olmalarına bağlarlar.
Yaşanan muvaffakiyet objektif kriterlerle ölçülebilir bulunmasına karşın kişinin kendisini kronik bir halde yetersiz, maharetsiz ve insanları kandırıyor hissetme ile karakterizedir. Başarıyı içselleştirerek ehil ve yetenekli olduğu gerçeğine inanmakta zorlanır Inmposter.
Yeni bir nazaranv, sorumluluk almak çarçabuk tetikleyebilir Imposter Sendromunu. Üniversiteye yeni başlayan birisinden hayli başarılı bir CEO’ya kadar herkes deneyimleyebilir bu sendromu. Gerçek muvaffakiyetlerin, hünerlerin, kanıtlanmış yeteneklerin hiç bir değerli kalmaz bu durumda.
Vakit zaman kişinin kendisinden kuşku duyması yadırganacak bir durum değildir. Birden fazla insan hayatının bir periyodunda, mesela kıymetli birisi ile tanışacağında, yeni bir işe başlarken ya da büyük bir topluluğun önünde konuşmaları gerektiğinde kendilerinden, yeteneklerinden, başarabileceklerinden kuşku duyabilir, hatta başardıklarında bunun baht yapıtı olduğunu düşünebilir.
Kaygı ve kuşku Imposterları yönlendirir. Yapılması gerekenlere yaklaşımlar farklı olabilir; o işin başında hayli büyük uğraş ile işe girişebileceği üzere son dakikaya kadar erteleyip yumurta kapıya gelince 7/24 çalışarak işi bitirmeye çalışır. Her iki halde de Imposter hayli fazla güç harcar ve her iki durumda da sonunda gelen muvaffakiyetin aslında yalnızca talih ya da tesadüf olduğuna inanır sonuna kadar.
Imposter Sendromu çabucak hemen DSM’de (Ruhsal Bozukluklarının Tanısal ve İstatistiksel Kitabı) bir bozukluk olarak kabul edilmese de hayatımızı zorlaştıran bu durumun belirtilerine bir bakalım:
Çocuk eğitiminde başarıyı referans alan ailelerin çocuklarında kendisini gösterir.
Ailelerin çocuklarını gereğince desteklemediği ve aile içi çatışmaların yüksek olduğu durumlarda da çocuklarda Imposter Sendromu gelişme mümkünlüğü yüksektir.
Imposter Sendromu’nun kökleri çocukluğa, yetiştirilme stiline dayanır. Ebeveynler çocuklarına özdeğer nosyonu vermediklerinde, çocuklar çoğunlukla onay, kabul, sevgi ve takdiri yalnızca muvaffakiyet ile elde edebilecekleri inancını geliştirirler. Fakat muvaffakiyetlerinin yetersiz, talihe dayalı ya da abartılmış olabileceği inancı ile onay, kabul, sevgi ve takdir mercileri tarafınca sahtekarlık yapmış olduklarının anlaşılmasından korkarlar.
Çabucak her insanın Imposter Sendromu yaşama ihtimali vardır. Her iki cinsiyet için de mümkünlük eşittir.
Siz de bir bakın bakalım, aşağıdaki cümlelerden sizin için geçerli olanlar var mı?
Imposter beceriksizliklerinin, bilgisizliklerinin ortaya çıkmasından epeyce korktuğu için işine diğerlerine nazaran hayli daha fazla vakit harcar. Bu da kişinin duruma epey şaşırmasına rağmen muvaffakiyet merdivenlerini daha da süratli tırmanmasına ve ödüllendirilmesine niye olur. Hakikaten başarılı işler ortaya koyar, hayli düzgün bir performans stantlar. Lakin bir daha de bu muvaffakiyetlerin kendi maharetlerine, çalışmasına bağlı olduğuna bir türlü inanmaz. Bu sefer de bu muvaffakiyetlerini tekrar edememe korkusu niçiniyle kişi yeni meydan okumalara kulaklarını tıkar ya da mevcut pozisyonundan ayrılır.
Olağan koşullarda başarılı bireyler geldikleri yeni konumlardaki yeni misyonları fazlaca daha rahat ve özgüvenli bir halde hallederler. Imposter Sendromu yaşayan şahıslarda ise bu durum paradoksal olarak tam karşıtıdır. Imposter ne kadar başarılı oluşa, başarısızlık ve ifşa olma kaygısı o kadar yükselir ve bir daha sonraki projenin yeniden başarılı bulunmasına dair beklenti önemli bir baskı oluşturur. özetlemek gerekirsesı Imposterlar hem muvaffakiyetten birebir vakitte başarısızlıktan korkarlar.
Ömür eksiksiz değildir. Kusur yapmak fazlaca olağandır.
Kusurların hayatın bir modülü olduğunu aklınızdan çıkartmayın. Kusurlarınızı kabul etmeyi öğrenin. Kusurlarınızdan öğrenin. Ömür yara bere almadan, tökezlemeden, düşmeden öğrenilmez.
İnançlar gerçekliği oluşturmaz. Siz bir Imposter olduğunuza inandığınız için bir sahtekâr olmazsınız. Bu yalnızca sizin inancınızdır, gerçeklik değildir. İnançlarınızdan bir adım uzaklaşın, sübjektivitenizden birkaç adım mesafelenin ve objektif olarak gerçeği değerlendirmeye çalışın.
Başardıklarınız, yapabildikleriniz ile ilgili olumsuz fikirler üşüştüğünde, bir durun, nefes alın ve bu kanıların nitekim yanlışsız olup olmadığını rasyonel kriterlerle ölçün. daha sonrasında da bu olumsuz kanıların size bir yararı olup olmadığına bakın.
Her ne kadar mükemmeliyetçilik tek bir yanlışsız yol olduğunu söylese de birfazlaca yol maksada ulaştırır sizi. Maksada ulaşmanızı sağlayacak olan her etik yol yeterli ve doğrudur.
Mükemmeliyetçiliğin sizi bu biçimdesine baskılamasına müsaade vermeyin.
Bilin ki güvensizlik konusunda yalnız değilsiniz. O kadar epey insan kendisinden kuşku eder ki. Özgüveninizi yükseltmek için neler yapacağınız konusunda takviye alın.
Imposterlar muvaffakiyetlerini büsbütün talih olarak kıymetlendirme eğilimindedirler. meğer talih muvaffakiyetin yalnızca küçük bir kesimidir ve muvaffakiyetin kıymetini azaltmaz. Başarılarınız, hünerleriniz ve çalışmanız sonucunda gelir, baht yapıtı değil.
Imposter Sendromu’nun birey için neticelerina baktığımızda; kişi muvaffakiyetleri ile baş etmek için fazlaca güç harcar. Etrafındakilerin kendisini, muvaffakiyetlerini abarttığına inanır, ifşa edilmekten korkar. Bu süreğen kaygı, vakit içinde uyku bozuklukları, yüksek tansiyon, baş ağrısı, Gastrointestinal şikayetler, cilt tepkileri, toplumsal izolasyon vb. badirelere yol açabilen önemli gerilim oluşturur, ailesini sevdiklerini, arkadaşlarını ihmal eder.
Imposter Sendrom er ya da geç (sağlığınızı, ilerlemenizi engellediğinde) harekete geçmek zorunda bırakır sizi. Benlik algınızda bir değişiklik bir aksaklık olduğunun farkına varmak birinci adımdır. daha sonrasında temelleyenleri tespit etmek, farkındalık ve bilişsel davranış stratejileri ile Imposter Sendromu’nu oluşturan süreğen yetersizlik hislerinin üstesinden gelebilirsiniz.
ömrü, başarıyı, övgüyü kucaklayın. Müsaade verin kendinize. Hakkediyorsunuz.
Dr.phil. R. Meltem KAVCAR SIRMALI
23 Mart 2022
Okumaya devam et...
Imposter sendromuna sahip bireyler, Imposterlar muvaffakiyetlerini irrasyonel bir halde talihe ya da etraflarının kendilerini olduklarından daha zeki sanmalarını sağlayarak kandırmış olmalarına bağlarlar.
Yaşanan muvaffakiyet objektif kriterlerle ölçülebilir bulunmasına karşın kişinin kendisini kronik bir halde yetersiz, maharetsiz ve insanları kandırıyor hissetme ile karakterizedir. Başarıyı içselleştirerek ehil ve yetenekli olduğu gerçeğine inanmakta zorlanır Inmposter.
Yeni bir nazaranv, sorumluluk almak çarçabuk tetikleyebilir Imposter Sendromunu. Üniversiteye yeni başlayan birisinden hayli başarılı bir CEO’ya kadar herkes deneyimleyebilir bu sendromu. Gerçek muvaffakiyetlerin, hünerlerin, kanıtlanmış yeteneklerin hiç bir değerli kalmaz bu durumda.
Vakit zaman kişinin kendisinden kuşku duyması yadırganacak bir durum değildir. Birden fazla insan hayatının bir periyodunda, mesela kıymetli birisi ile tanışacağında, yeni bir işe başlarken ya da büyük bir topluluğun önünde konuşmaları gerektiğinde kendilerinden, yeteneklerinden, başarabileceklerinden kuşku duyabilir, hatta başardıklarında bunun baht yapıtı olduğunu düşünebilir.
Kaygı ve kuşku Imposterları yönlendirir. Yapılması gerekenlere yaklaşımlar farklı olabilir; o işin başında hayli büyük uğraş ile işe girişebileceği üzere son dakikaya kadar erteleyip yumurta kapıya gelince 7/24 çalışarak işi bitirmeye çalışır. Her iki halde de Imposter hayli fazla güç harcar ve her iki durumda da sonunda gelen muvaffakiyetin aslında yalnızca talih ya da tesadüf olduğuna inanır sonuna kadar.
Imposter Sendromu çabucak hemen DSM’de (Ruhsal Bozukluklarının Tanısal ve İstatistiksel Kitabı) bir bozukluk olarak kabul edilmese de hayatımızı zorlaştıran bu durumun belirtilerine bir bakalım:
- Imposter Sendromu dert ile alakalıdır. Bu şahıslarda genel olarak yaygın telaş bozukluğu ve toplumsal korku bozukluğu görülür.
- Geçmiş, artık ve gelecekteki tecrübeler, her zerrelerine nüfus etmiş olan kendilerinden duydukları kuşku ile oluşur.
- Objektif başarılara karşın, başarılarına ikna olmaz, sahtekâr olduklarının anlaşılacağına dair daima korku yaşarlar.
- İşvereni, aile büyüğü, vb. üzere hayatlarındaki otorite figürlerinden onay bekler, başarılı olup olmadıklarının sonucunı onlara bırakır.
Çocuk eğitiminde başarıyı referans alan ailelerin çocuklarında kendisini gösterir.
Ailelerin çocuklarını gereğince desteklemediği ve aile içi çatışmaların yüksek olduğu durumlarda da çocuklarda Imposter Sendromu gelişme mümkünlüğü yüksektir.
Imposter Sendromu’nun kökleri çocukluğa, yetiştirilme stiline dayanır. Ebeveynler çocuklarına özdeğer nosyonu vermediklerinde, çocuklar çoğunlukla onay, kabul, sevgi ve takdiri yalnızca muvaffakiyet ile elde edebilecekleri inancını geliştirirler. Fakat muvaffakiyetlerinin yetersiz, talihe dayalı ya da abartılmış olabileceği inancı ile onay, kabul, sevgi ve takdir mercileri tarafınca sahtekarlık yapmış olduklarının anlaşılmasından korkarlar.
Çabucak her insanın Imposter Sendromu yaşama ihtimali vardır. Her iki cinsiyet için de mümkünlük eşittir.
Siz de bir bakın bakalım, aşağıdaki cümlelerden sizin için geçerli olanlar var mı?
- Elde ettiğim muvaffakiyetin ezkaza ya da talih yapıtı olduğuna inanıyorum.
- Ben gereğince yeterli değilim.
- Başarılarımdan yalnızca kısa bir süreliğine memnun oluyorum, o da olabilirsem.
- Daima olarak birilerinin yetersizliğimi fark etmesinden korkuyorum.
- Neredeyse hiç yardım istemem.
- İltifatlardan rahatsız olurum.
- Etrafımdakilerin maharetlerimi abarttığını düşünüyorum.
- Diğerlerinin benim hakkımda ne düşündüklerini ziyadesiyle önemserim.
- Beşerler, düşündükleri kadar zeki olmadığımı anlayacaklar diye kaygılanıyorum.
- Kendimi devamlı diğerleriyle kıyaslarım.
Imposter beceriksizliklerinin, bilgisizliklerinin ortaya çıkmasından epeyce korktuğu için işine diğerlerine nazaran hayli daha fazla vakit harcar. Bu da kişinin duruma epey şaşırmasına rağmen muvaffakiyet merdivenlerini daha da süratli tırmanmasına ve ödüllendirilmesine niye olur. Hakikaten başarılı işler ortaya koyar, hayli düzgün bir performans stantlar. Lakin bir daha de bu muvaffakiyetlerin kendi maharetlerine, çalışmasına bağlı olduğuna bir türlü inanmaz. Bu sefer de bu muvaffakiyetlerini tekrar edememe korkusu niçiniyle kişi yeni meydan okumalara kulaklarını tıkar ya da mevcut pozisyonundan ayrılır.
Olağan koşullarda başarılı bireyler geldikleri yeni konumlardaki yeni misyonları fazlaca daha rahat ve özgüvenli bir halde hallederler. Imposter Sendromu yaşayan şahıslarda ise bu durum paradoksal olarak tam karşıtıdır. Imposter ne kadar başarılı oluşa, başarısızlık ve ifşa olma kaygısı o kadar yükselir ve bir daha sonraki projenin yeniden başarılı bulunmasına dair beklenti önemli bir baskı oluşturur. özetlemek gerekirsesı Imposterlar hem muvaffakiyetten birebir vakitte başarısızlıktan korkarlar.
Ömür eksiksiz değildir. Kusur yapmak fazlaca olağandır.
Kusurların hayatın bir modülü olduğunu aklınızdan çıkartmayın. Kusurlarınızı kabul etmeyi öğrenin. Kusurlarınızdan öğrenin. Ömür yara bere almadan, tökezlemeden, düşmeden öğrenilmez.
İnançlar gerçekliği oluşturmaz. Siz bir Imposter olduğunuza inandığınız için bir sahtekâr olmazsınız. Bu yalnızca sizin inancınızdır, gerçeklik değildir. İnançlarınızdan bir adım uzaklaşın, sübjektivitenizden birkaç adım mesafelenin ve objektif olarak gerçeği değerlendirmeye çalışın.
Başardıklarınız, yapabildikleriniz ile ilgili olumsuz fikirler üşüştüğünde, bir durun, nefes alın ve bu kanıların nitekim yanlışsız olup olmadığını rasyonel kriterlerle ölçün. daha sonrasında da bu olumsuz kanıların size bir yararı olup olmadığına bakın.
Her ne kadar mükemmeliyetçilik tek bir yanlışsız yol olduğunu söylese de birfazlaca yol maksada ulaştırır sizi. Maksada ulaşmanızı sağlayacak olan her etik yol yeterli ve doğrudur.
Mükemmeliyetçiliğin sizi bu biçimdesine baskılamasına müsaade vermeyin.
Bilin ki güvensizlik konusunda yalnız değilsiniz. O kadar epey insan kendisinden kuşku eder ki. Özgüveninizi yükseltmek için neler yapacağınız konusunda takviye alın.
Imposterlar muvaffakiyetlerini büsbütün talih olarak kıymetlendirme eğilimindedirler. meğer talih muvaffakiyetin yalnızca küçük bir kesimidir ve muvaffakiyetin kıymetini azaltmaz. Başarılarınız, hünerleriniz ve çalışmanız sonucunda gelir, baht yapıtı değil.
Imposter Sendromu’nun birey için neticelerina baktığımızda; kişi muvaffakiyetleri ile baş etmek için fazlaca güç harcar. Etrafındakilerin kendisini, muvaffakiyetlerini abarttığına inanır, ifşa edilmekten korkar. Bu süreğen kaygı, vakit içinde uyku bozuklukları, yüksek tansiyon, baş ağrısı, Gastrointestinal şikayetler, cilt tepkileri, toplumsal izolasyon vb. badirelere yol açabilen önemli gerilim oluşturur, ailesini sevdiklerini, arkadaşlarını ihmal eder.
Imposter Sendrom er ya da geç (sağlığınızı, ilerlemenizi engellediğinde) harekete geçmek zorunda bırakır sizi. Benlik algınızda bir değişiklik bir aksaklık olduğunun farkına varmak birinci adımdır. daha sonrasında temelleyenleri tespit etmek, farkındalık ve bilişsel davranış stratejileri ile Imposter Sendromu’nu oluşturan süreğen yetersizlik hislerinin üstesinden gelebilirsiniz.
- Niyet sisteminizi bir daha şekillendirin. Geçmiş yaşanmışlıklarınıza, inançlarınıza ve hislerinize bakın. Kendinizi layık görmemenizin niçinlerini bu perspektiften anlamaya çalışın. Örneğin artırım aldığınızda, bu artırımı hakketmediğinize inanıp suçluluk hissetmenizin niçinlerini anlamak için geri dönün ve yaşanmışlıklarınıza bakın. niye bu biçimde bir inanca sahip olduğunuzu anlamaya çalışın ve bu inancınızın geçerli olup olmadığını inceleyin.
- Muvaffakiyete müsaade verin. En küçük bir başarıyı bile kabul etmemek için mazeretler bulmaktan vazgeçin. Her bir başarınızı listeleyin ve bu muvaffakiyetlerinizin duygusal yansımalarına müsaade vererek başarıyı reddetme dürtünüze direnin. vakit içinde his yansımalarınıza müsaade vermeniz muvaffakiyetlerinizin gerçekçi bir fotoğrafını oluşturmanızı sağlayacak ve özdeğerinizin farkına varmanızı sağlayacaktır.
- Konuşun, anlatın. İster dostunuza, ister mentörünüze, isterseniz de terapistinize anlatın neler hissettiğinizi, nasıl hissettiğinizi. Objektif bir bakış açısı ile duruma bakmak gerçekçi olmayan inançlarınızı değiştirebilir ve sizi gerçeği olduğu üzere algılamaya yönlendirebilir.
- Kendinize şefkatle yaklaşın. Bu kadar keskin olmayın kendinize karşı.
ömrü, başarıyı, övgüyü kucaklayın. Müsaade verin kendinize. Hakkediyorsunuz.
Dr.phil. R. Meltem KAVCAR SIRMALI
23 Mart 2022
Okumaya devam et...