Fiziksel acılar hakkında pek fazla konuşmayız, onu hissetmediğimiz sürece o bizim için yok üzeredir. Ancak insan olmanın kaçınılmaz yazgısında acı hepimize uğrar.
“İnsan bilimleri ayrıntıları, edebi tanıklıklar ve bilhassa hastaların ya da yaralıların tanıklıklarıyla kısmen tanımlanabilecek acıyı hissetmek her şeydilk evvel her türlü ölçüden, her türlü belirleme ve betimleme teşebbüsünden kaçan, derecesini ve özelliklerini bir diğerine anlatmanın mümkün olmadığı şahsi ve mahrem bir olgudur. Acı lisanın radikal başarısızlığıdır.bedenin karanlığına gömülmüştür, bireyin kendi ortasındaki tartışmasına aittir. Vücudu, kendi ortasındaki halesinde özümser ya da içine çöreklenmiş yırtıcı bir hayvan üzere kemirir fakat azap eden bu mahremiyeti isimlendirmeye imkan tanımaz. Tabir edilemez, en gözüpek kaşiflerin somut bir coğrafyasını çizebilecekleri bir kıta değildir. Bıçağı altında, hayatın birliğinin paramparça olması lisanın de parçalanmasına niye olur. Çığlıklar, sızlanmalar, inlemeler, ağlamalar ya da sessizlik yani kelamın ve fikrin yetersizlikleri…; acı sesi kısar ve tanınmaz hale getirir.” David Le Breton – Acının Antropololojisi
Acı, tecrübemizin öznelliğini çarpıcı bir biçimde kavratır beşere. Sonlu olduğumuzu daima unuttuğumuz günlük ömürde bir anda bir kıvılcım çakar. Bu hayatı yaşayanın sadece “ben” olduğu gerçeği ile yüzleştirir. Tek başınalığımızı yüzümüze vurur. Dehşete düşürür insanı. Tahminen de bu yüzden üzerine konuşulmaktan kaçınılan bir şey. şüphesiz ki her an bunu düşünsek ilerleyemezdik. Günlük ömrün lakırtısında, acı bize uğramadığında yokmuş üzere yaşamak gerekli ve sağlıklı da. Fakat bunu mutlak olarak inkar etmek, bize gelip uğradığında bizi düşürdüğü dehşet ile ortasından çıkılmaz bir hale sokabilir.
bu biçimde kuvvetli tecrübeler (ruhsal ve fizikî acı deneyimleri) insanın kendi ömrüne dair durup düşünmesi için düzgün bir fırsat olabilir ve tahminen de yaşadığımız hayatın hakkını vermek için adım atma gücünü verebilir. Zira insanı kendine, kendi varoluşuna kuvvetli bir biçimde yaklaştırır acı tecrübesi. Ötekine tabir edilemezliği ile kendimize döndürür bizi.
David Le Breton – Acının Antropolojisi eserinden bir alıntıyla daha devam edelim:
“Acı kanıtlanmaz, hissedilir. Bu manada toplumsal dünyayla bağlantını inkar etmeye çalıştığı bir insani şart özelliğini ifşa eder: Yalnızlık ya da daha doğrusu içe kapanma. Yıkılmış, acı çeken insan birtakım bazı çektiği derdin anlaşılmaması ya da şiddetinden kuşku duyulması yüzünden bir dram yaşar. Ve vücuda gizlenmiş ve bakışlardan kaçan bir azabın samimiyetini kanıtlayabilecek hiç bir şey yoktur. Insan fazlaca şiddetli ağrılar çektiğini söyler fakat bunları kendisi üzere hisseden ya da paylaşan öbür birinin olamayacağını da evvelinde bilir.
‘Ağrıları ve acılarımı anlatabilirim, bir diğeri da yapabilir bunu ya da yapabildiğimizi söyleriz lakin bunları tam manasıyla ve yanlışsız bir biçimde ve hangi mutlaklık seviyesiyle yansıtabildiğimiz nasıl doğrulanabilecektir?’ diyor Wittgenstein. Ve devam ediyor: ‘N.’nin acı çektiğini bilebilirim hiç kuşkusuz lakin ne kadar acı çektiğini bilemem. Onun katiyen bildiği bir şey bu acı lakin dış belirtileri, bütünüyle özel bir durum hakkında bir şey tabir etmiyorlar bana.’
Sözcükler dağılır ve vücudun içe kapanmalarındaki azaplarına karşın kaçıcı bir gerçekliği isimlendirirler. Diğerinin acısının şiddetini anlayabilmek için diğeri olmak gerekir. Vücutların farklılığı, kimliklerin mecburî ayrılığı kendi acısına, özgürlüğüne ya da kişiliğine zincirlenmiş oburunun acı ve ağrı şuuruna nüfuz edebilmeyi imkansızlaştırır. ‘Bunalıyorum, ağrılarım var.’
‘Bunalım lisana getirilebilir, belirtiler oluşturabilir, birtakım işaretlere ve fantazmalara dönüşebilir ya da hareketle giderilebilir. Hatta bulaştırılabilir; acı ise yalnızca insanın kendisine aittir.’ Yanık yarasının ne olduğunu anlayabilmek için yanmak gerekir. Lakin yeniden yanan diğer birisinin acısının derecesini anlayabilme imkanı yoktur. Sözgelimi yanma bir baht birliği yaratabilse de insanı acısının verdiği yalnızlıktan ve bu biçimde bir acıyı yalnızca kendisinin çektiği niyetinden kurtaramaz.
Hiç kuşkusuz acı çeken bir insan asla o kadar yalnız değildir bu manada.”
Acıyı deneyimlemek en son yalnızlığın en patavatsız habercisi tahminen de. Acı tecrübesinin her söz edilişinde sözlerin kifayetsiz kalışı ile yalnızız; acımızın bir öteki tarafınca hiç bir vakit bizimkine muadil deneyimlenemezliğinde yalnızız.
Hepimiz çektiğimiz acının öteki tarafınca “ben” üzere anlaşılamazlığı konusunda çaresiziz. Lakin bir şey bir daha de bizi ötekine yakınlaştırıyor; bu çaresizliğin hepimize içkin oluşu.
Bir ikilemle karşı karşıyayız. Yalnızlık çaresiz hissettiriyor, bu çaresizliğin paydaşlığı ise yalnız olmadığımız hissini doğuruyor.
hiç bir vakit “öteki”ni mutlak bir biçimde anlamam mümkün değil, evet. Öteki de “ben”i hiç bir vakit benim kendimi anladığım üzere, kendimi anlatmak istediğim üzere anlayamayacak…
Ama bu manaya ve anlatma uğraşı takdire kıymet ve bizi birbirimize bağlayan, bizi kuvvetli kılan en değerli öge. En nihayetinde acımı söz edemiyor oluşumun getirdiği çaresizliği, oburunun acısının da söz edilemezliğini anlamamla dindiriyorum. Birbirimizi manaya gayretimiz hayatımıza mana katan en kıymetli bedellerden birisi; ve alışılmış ki kendimizi…
Birbirimize fazlaca gereksinimimiz var; biraradalığa mahkumuz ve bu kimi vakit Sartre’ın sözüyle “cehennem başkalarıdır” dedirten bir lanet, kimi vakit de “iyi ki yanımdalar” dedirten bir lütuf. hayatımızda hangisine daha yakın duracağımızı belirlemekse bizim elimizde. Terapi ise hem “ben” tıpkı vakitte “öteki” ile anlayışlı bir alaka kurabilmenin en kesin yolu.
Okumaya devam et...
“İnsan bilimleri ayrıntıları, edebi tanıklıklar ve bilhassa hastaların ya da yaralıların tanıklıklarıyla kısmen tanımlanabilecek acıyı hissetmek her şeydilk evvel her türlü ölçüden, her türlü belirleme ve betimleme teşebbüsünden kaçan, derecesini ve özelliklerini bir diğerine anlatmanın mümkün olmadığı şahsi ve mahrem bir olgudur. Acı lisanın radikal başarısızlığıdır.bedenin karanlığına gömülmüştür, bireyin kendi ortasındaki tartışmasına aittir. Vücudu, kendi ortasındaki halesinde özümser ya da içine çöreklenmiş yırtıcı bir hayvan üzere kemirir fakat azap eden bu mahremiyeti isimlendirmeye imkan tanımaz. Tabir edilemez, en gözüpek kaşiflerin somut bir coğrafyasını çizebilecekleri bir kıta değildir. Bıçağı altında, hayatın birliğinin paramparça olması lisanın de parçalanmasına niye olur. Çığlıklar, sızlanmalar, inlemeler, ağlamalar ya da sessizlik yani kelamın ve fikrin yetersizlikleri…; acı sesi kısar ve tanınmaz hale getirir.” David Le Breton – Acının Antropololojisi
Acı, tecrübemizin öznelliğini çarpıcı bir biçimde kavratır beşere. Sonlu olduğumuzu daima unuttuğumuz günlük ömürde bir anda bir kıvılcım çakar. Bu hayatı yaşayanın sadece “ben” olduğu gerçeği ile yüzleştirir. Tek başınalığımızı yüzümüze vurur. Dehşete düşürür insanı. Tahminen de bu yüzden üzerine konuşulmaktan kaçınılan bir şey. şüphesiz ki her an bunu düşünsek ilerleyemezdik. Günlük ömrün lakırtısında, acı bize uğramadığında yokmuş üzere yaşamak gerekli ve sağlıklı da. Fakat bunu mutlak olarak inkar etmek, bize gelip uğradığında bizi düşürdüğü dehşet ile ortasından çıkılmaz bir hale sokabilir.
bu biçimde kuvvetli tecrübeler (ruhsal ve fizikî acı deneyimleri) insanın kendi ömrüne dair durup düşünmesi için düzgün bir fırsat olabilir ve tahminen de yaşadığımız hayatın hakkını vermek için adım atma gücünü verebilir. Zira insanı kendine, kendi varoluşuna kuvvetli bir biçimde yaklaştırır acı tecrübesi. Ötekine tabir edilemezliği ile kendimize döndürür bizi.
David Le Breton – Acının Antropolojisi eserinden bir alıntıyla daha devam edelim:
“Acı kanıtlanmaz, hissedilir. Bu manada toplumsal dünyayla bağlantını inkar etmeye çalıştığı bir insani şart özelliğini ifşa eder: Yalnızlık ya da daha doğrusu içe kapanma. Yıkılmış, acı çeken insan birtakım bazı çektiği derdin anlaşılmaması ya da şiddetinden kuşku duyulması yüzünden bir dram yaşar. Ve vücuda gizlenmiş ve bakışlardan kaçan bir azabın samimiyetini kanıtlayabilecek hiç bir şey yoktur. Insan fazlaca şiddetli ağrılar çektiğini söyler fakat bunları kendisi üzere hisseden ya da paylaşan öbür birinin olamayacağını da evvelinde bilir.
‘Ağrıları ve acılarımı anlatabilirim, bir diğeri da yapabilir bunu ya da yapabildiğimizi söyleriz lakin bunları tam manasıyla ve yanlışsız bir biçimde ve hangi mutlaklık seviyesiyle yansıtabildiğimiz nasıl doğrulanabilecektir?’ diyor Wittgenstein. Ve devam ediyor: ‘N.’nin acı çektiğini bilebilirim hiç kuşkusuz lakin ne kadar acı çektiğini bilemem. Onun katiyen bildiği bir şey bu acı lakin dış belirtileri, bütünüyle özel bir durum hakkında bir şey tabir etmiyorlar bana.’
Sözcükler dağılır ve vücudun içe kapanmalarındaki azaplarına karşın kaçıcı bir gerçekliği isimlendirirler. Diğerinin acısının şiddetini anlayabilmek için diğeri olmak gerekir. Vücutların farklılığı, kimliklerin mecburî ayrılığı kendi acısına, özgürlüğüne ya da kişiliğine zincirlenmiş oburunun acı ve ağrı şuuruna nüfuz edebilmeyi imkansızlaştırır. ‘Bunalıyorum, ağrılarım var.’
‘Bunalım lisana getirilebilir, belirtiler oluşturabilir, birtakım işaretlere ve fantazmalara dönüşebilir ya da hareketle giderilebilir. Hatta bulaştırılabilir; acı ise yalnızca insanın kendisine aittir.’ Yanık yarasının ne olduğunu anlayabilmek için yanmak gerekir. Lakin yeniden yanan diğer birisinin acısının derecesini anlayabilme imkanı yoktur. Sözgelimi yanma bir baht birliği yaratabilse de insanı acısının verdiği yalnızlıktan ve bu biçimde bir acıyı yalnızca kendisinin çektiği niyetinden kurtaramaz.
Hiç kuşkusuz acı çeken bir insan asla o kadar yalnız değildir bu manada.”
Acıyı deneyimlemek en son yalnızlığın en patavatsız habercisi tahminen de. Acı tecrübesinin her söz edilişinde sözlerin kifayetsiz kalışı ile yalnızız; acımızın bir öteki tarafınca hiç bir vakit bizimkine muadil deneyimlenemezliğinde yalnızız.
Hepimiz çektiğimiz acının öteki tarafınca “ben” üzere anlaşılamazlığı konusunda çaresiziz. Lakin bir şey bir daha de bizi ötekine yakınlaştırıyor; bu çaresizliğin hepimize içkin oluşu.
Bir ikilemle karşı karşıyayız. Yalnızlık çaresiz hissettiriyor, bu çaresizliğin paydaşlığı ise yalnız olmadığımız hissini doğuruyor.
hiç bir vakit “öteki”ni mutlak bir biçimde anlamam mümkün değil, evet. Öteki de “ben”i hiç bir vakit benim kendimi anladığım üzere, kendimi anlatmak istediğim üzere anlayamayacak…
Ama bu manaya ve anlatma uğraşı takdire kıymet ve bizi birbirimize bağlayan, bizi kuvvetli kılan en değerli öge. En nihayetinde acımı söz edemiyor oluşumun getirdiği çaresizliği, oburunun acısının da söz edilemezliğini anlamamla dindiriyorum. Birbirimizi manaya gayretimiz hayatımıza mana katan en kıymetli bedellerden birisi; ve alışılmış ki kendimizi…
Birbirimize fazlaca gereksinimimiz var; biraradalığa mahkumuz ve bu kimi vakit Sartre’ın sözüyle “cehennem başkalarıdır” dedirten bir lanet, kimi vakit de “iyi ki yanımdalar” dedirten bir lütuf. hayatımızda hangisine daha yakın duracağımızı belirlemekse bizim elimizde. Terapi ise hem “ben” tıpkı vakitte “öteki” ile anlayışlı bir alaka kurabilmenin en kesin yolu.
Okumaya devam et...