Sınır koyma, çocuğun kendisini emniyette hissederek hareket edebileceği alanı belirleyen yardımcı ve yol gösterici işaretleri çocuğa sunmaktır. Sonlar, çocukların hem kendilerini birebir vakitte yaşadıkları ortamı kavramalarını sağlar; onlara keşif ve öğrenme fırsatı sunar. Bütün çocuklar, kendilerine yol gösterecek hudutlar çerçevesinde dünyalarını sınama ve keşfetme gereksinimi duyarlar. Çocuklar yaşadıkları ortamın kurallarını anlamak isterler. Kendilerinden ne beklendiğini, denetimin kimde olduğunu, ne kadar ileri gidebileceklerini ve fazla ileri gittiklerinde neler olacağını bilmek isterler. Çocuklara hudut koymak yetişkinlikte kendi hudutlarını koyabilmelerine imkan tanır. Bu niçinle çok kıymetli bir kavramdır.
Peki, çocuklara hudut koymakta niye zorlanıyor olabiliriz? Bunun pek fazlaca sebebi olabilir. Çocuklara hayır demek güç gelebilir, kendi anne babamızdan farklı yetiştirmeye çalışma uğraşında olabiliriz. Hudut koymayı emretmek üzere algılayabiliriz, her istediği yapılan çocuğun memnun olacağını düşünebiliriz. kimi vakit “en yeterli arkadaş” modelini benimseyebiliriz, “Yoğun çalıştığımız için kalan vakti hoş değerlendirelim” üzere niyetler hudut koymamıza pürüz olabilir. Hudut koymanın sert bir lisan kullanmak ve çocuğa karşı negatif davranışlar sergilemek olduğunu da düşünüyor olabiliriz. Tüm bu niçinler ve daha fazlası niçiniyle hudut koymak her vakit kolay değildir.
Çocuklar niye hudutlara muhtaçlık duyarlar?
Sınırlar,
Onaylanan davranışların yolunu belirler.
İlişkileri belirler.
Çocukların özgüvenlerinin gelişmesine katkı sağlar.
Çocukların öğrenmesini ve amaçlarına ulaşmasını sağlar.
Çocukların sorumluluk hislerini geliştirir.
Çocukların toplumsal maharetlerini ve ahenklerini arttırır.
Sınır koyarken nasıl bir yaklaşımı benimsemeliyiz?
Yumuşak Yaklaşımda;
Ebeveynler çocuklarla, iş birliği yapmanın en gerçek yol olduğunu anladığında iş birliğine yanaşırlar. Benim misyonum çocuklarıma hizmet etmek ve memnun etmektir, çocuklarımı üzen sonuçlar aktif olamaz diye düşünürler. yenidenlama ve hatırlatma yapmak, nasihatta bulunmak, ikna etmek, pazarlık yapmak, mükafatlar vermek, yanlış davranışı görmezden gelmek üzere tavırları benimserler. Güç ve denetim alsında çocuklarda olur. Sorunları ikna tekniğiyle çözerler, sorun tahlilini ebeveyn üstlenir.
Bu yaklaşımdan çocuk, kuralların onun için değil öbürleri için olduğunu, istediklerini yapabileceklerini, sıkıntıların tahlilinin ebeveynlerin sorumluluğunda olduğunu öğrenirler. Daha epey aileye bağımlı olurlar. Genelde bu usul bir yaklaşımda çocuklar daha fazla sonları test ederler, kuralları ve otoriteyi daha fazla zorlarlar ve reddedenler, söylenenleri duymazdan gelir ve kelamlarıyla ebeveynleri yıpratırlar.
Cezacı Yaklaşımda;
Ebeveynin inancı çocukların acı çekmeden öğrenemeyecekleridir. biçimlerinden korkmazlarsa kurallara hürmet göstermeyecekleri, çocukları denetim etmenin onların misyonu olduğu inancındadırlar. Güç ve denetim ebeveyndedir. Zorla sorun çözme yaklaşımını benimserler ve düşmanca bir tavır sergilerler. Bütün sıkıntıları ebeveyn çözer ve kararları onlar alır. İrtibatta ve sorun çözmede kırıcı yollara başvururlar. Çocuklar da reaksiyon olarak öfke ve inatçılık gözlenebilir. Ailelerini cezalandırmak için davranış değişimleri olabilir. Bastırılmış olmalarından dolayı geri çekilip, ağır endişe yaşayabilirler.
Demokratik Yaklaşımda;
Ebeveynin inancı çocukların sıkıntılarını kendi başına çözebileceği istikametindedir. Bu şekil yaklaşımı benimseyen ebeveynler çocuklarına seçenekler sunar ve davranışlarının neticelerindan ders almalarına müsaade verirler. Cüret vermek iş birliğini arttıran bir tavırdır. Çocuklara, sorumluluğunu taşıyabilecekleri kadar güç ve denetim verilmelidir. Bu yaklaşımda çocuklar sorumluluğu, iş birliğini, bağımsızlığı, kurallara ve otoriteye saygıyı, benlik denetimini sağlamayı öğrenirler. Çocuklar da daha epeyce iş birliğine yatkın olurlar, sonları daha az test ederler, kendi başlarına sorun çözmeye daha istekli olurlar.
Bu yaklaşımlardan en sağlıklısı demokratik yaklaşımdır. Aile kural ve sonlarla ilgili tutarlıdır ve net iletiler verir. Kelamlar ve davranışlar birbiri ile uyumludur.
Çocuğumuza nasıl hudut koyabiliriz?
İlk kademede; ebeveynlerin kendilerine sormaları gereken sorular;
Çocuğumu ne kadar âlâ tanıyorum?
Çocuğum beni kızdıran x davranışını yaparken aklından neler geçiyor?
Çocuğum bu davranışı yapınca eline neler geçiyor?
Çocuğum bu davranışı yaptığımda niye bu kadar öfkeleniyorum?
Kendim ve çocuğum için neler istiyorum?
İkinci kademede;
Anne- babanın çocuğun sonlandırılacak davranışları üzerinde görüş birliğine varması,
Çocuğu eleştirmeden ve düzeltmeden kendisi hakkında konuşmasına fırsat verilmesi,
Değiştirilmesi uygun görülen davranışın değişmesi için neler yapılabileceğinin çocukla birlikte düşünülmesi ve kurallar üzerinde anlaşılması sağlanmalıdır.
Üçüncü evrede ise;
Üzerinde anlaşılan kuralların dengeli halde uygulanması
Kurallar ihlal edildiğinde yaptırımların dengeli formda uygulanması gerekmektedir.
Öneriler:
Sınırları çizin; fakat fazlaca sayıda kural koymayın.
Bir kural koymadan evvel kendinize şu soruları sorunuz: Bu gerekli mi? / Bu kural çocuğumun sıhhatini ve güvenliğini sağlıyor mu?
Kurallar sıradan ve anlaşılır olsun. Kuralları oluştururken çocuğunuzu da sürece dahil edin.
Bir kuralı ihlal ettiğinde kararınun ne olacağını öncesinden çocuğunuza bildirin.
Esnek olun. Hudut koyma süreci dinamik bir müddetçtir.
Çocuğunuzun sizi yahut diğerini rahatsız eden bir davranışını görürseniz çabucak söyleyin. Sorunları biriktirmeyin.
Her çocuk farklıdır. Bu yüzden, onların kendilerini denetim etme hünerlerinin gelişmesine fırsat tanıyın. Ailenin başka üyeleriyle de disiplin kuralları konusunda hemfikir olun.
Çocuğunuzla vakit geçirin. Eşler olarak birbirinize vakit ayırın.
Çocuklarınızın âlâ davranışlarını, muvaffakiyetlerini övün.
Çocuğunuzla güç savaşına girmekten kaçının.
Unutmayın ki; başarılı hudut koymak vakit ve tutarlılıkla ilgilidir. Çocuklarla yalnızca konuşmak değil, davranışlarımızın da sözlerimizle dengeli olması pek değerlidir. Çocuklar daha fazla özgürlük ve sorumluluk almaya hazır olduklarını gösterdikçe hudutları esnetmek unutulmamalıdır.
Çocuk Disiplininde 15 Altın Kural
1) Çocuğa şartsız sevgiyi hissettirmek: Çocuk disiplininde kıymetli noktalardan birincisi, anne-babanın çocuklarını sevdiğini ona hissettirmeleridir. Bu sevgi hiçbir şarta bağlı olmamalıdır. Şayet ebeveynler çocuğun başarısı ya da başarısızlıklarına bağlı olarak çocuğu severse, çocuk daima anne babasının gözüne girmeye ve onların sevgisini kazanmaya çalışacaktır.
2) Çocuğa koyulacak kural konusunda ebeveynler içinde fikir birliğine varmış olmak: Kural koyma konusunda anne babanın kendi ortalarında tıpkı görüşe sahip olmaları kıymetlidir. Şayet annenin “hayır” söylemiş olduğine baba “tamam” derse bu durum çocukta baş karışıklığı yaratır, çocuk yapması gereken davranışı değil, işine gelen davranışı stantlar.
3) Kuralları koyarken çocuğu da dahil etmek: Kuralları benimseyebilmesi için kurallar temalırken çocuklara da kelam hakkı verilmelidir. Birtakım kurallar değişmezdir ve çocuğun fikrinin alınması mümkün değildir. Lakin daha sıradan konularda kural temalırken çocuğun da fikri alınırsa çocuğun kurala uyması kolaylaşabilir. Örneğin, küçük çocuklar için gün ortasında içmesi gereken sütü uykudan evvel mi yoksa daha sonra mı içeceğine kendisinin karar vermesine imkan verilebilir.
4) Kurallarda dengeli olmak: Kuralları uygularken dengeli olmak, çocuğun istenen davranışı öğrenmesine yardımcı olur. Şayet ebeveynler kuralları birinci birkaç sefer uyguluyorsa ve daha sonra vazgeçiyorsa, çocuk o davranışı öğrenemez. Ebeveynler şayet bir kural koyduysa, dengeli bir biçimde her seferinde çocuğa o kuralı uygulamalıdır.
5) Sonları net çizmiş olmak: Çocuğa kurallar anlaşılır ve besbelli bir biçimde aktarılmalıdır. Şayet çocuğa söylenen kuralın ucu açık bırakılıyorsa bu ebeveyn ve çocuk içinde uyuşmazlığa yol açabilir. Örneğin, anne çocuğa erken yat diyorsa ve bir saat belirtmiyorsa, bu çocuk için bir belirsizlik yaratır. Çocuğun yaşına uygun saat ne ise o saatte yatması gerektiği söylenirse çocuk için daha net olur.
6) Çocuklara kuralları öğretirken sabırlı olmak: Kuralları öğrenirken çocukların kusur yapabileceği unutulmamalıdır. Ebeveynler, çocuklar kuralları öğrenmeye çalışırken sabırlı olmalı ve yanılgı yaptıklarında onları çabalamaya teşvik etmelidir.
7) Çocuğa model olmak: Her ne kadar kurallar belirlenip çocuğa açıklansa da, çocuklara disiplin vermenin en tesirli yollarından biri ebeveynlerin çocuğa uygun örnek olmalarıdır. Çocuklar anne babalarını müşahedeler ve onlar üzere davranmaya eğilimlidirler. Ebeveynler de çocuklarına aktardıkları kurallara paralel bir biçimde davranmalıdır. Düzgün bir rol model olmak, çocuğun daha kolay öğrenmesini sağlayacaktır.
8) Çocuğun davranışını ödüllendirmek: Ödül tekniği, çocuğun istenilen davranışını arttırmak açısından kıymetlidir. Şayet çocuk istenilen bir davranış sergilediyse, akabinde istediği bir şeyle ödüllendirmek o davranışı arttırmaya yarayacaktır. Burada değerli olan nokta, mükafatın davranıştan daha sonrasında verilmesidir. Şayet ortaya vakit girerse mükafatın tesiri azalır.
9) İstenmeyen davranışı pekiştirmemek: Şayet çocuk istediği bir şey alınmadığında ağlama krizlerine giriyorsa anne babalar çocuğun sakinleşmesi için genelde istediği şeyi almayı tercih ederler. Çocuk burada ağlayarak istediğinin alınacağını öğrenir ve aslında istenmeyen davranışı pekişmiş olur. Bunun yerine çocuğun sakinleşmesini beklemek daha âlâ bir yol olacaktır.
10) Çocuğa niye yapmaması gerektiğini anlatmak: Kuralların niçinlerinin açıklanması ve çocuk tarafınca anlaşılması, o kurala uyma mümkünlüğünü arttıracaktır. niçinini açıklamadan çocuğun itaat etmesi beklenirse, çocuk kuralın mantığını anlayamaz ve uygulamakta zorlanır. Örneğin, çocuktan sandalyeye tırmanmaması isteniyorsa, sandalyeden düşebileceği ve canının acıyabileceği anlatılarak kural açıklanmalıdır.
11) Hangi davranışın gerçek olduğunu çocuğa net aktarmak: Genelde çocuğa yapılmaması gerekenler söylenir, lakin öğrenmesi gereken davranışlar açıklanmaz. Çocuk yapmaması gerekeni öğrense bile, yerine alternatif olarak hangi davranışı koyacağını öğrenemez. Ebeveynler çocuğa yapmaması gerekenleri söylemenin yanı sıra, hakikat davranışların neler olduğunu da anlatmalılardır.
12) Çocuğun kişiliğini değil davranışını yorumlamak: Çocuk rastgele bir davranış yaptığında, çocuğun kişiliğini değil bu davranışı eleştirmek gerekir. Şayet çocuk istenmeyen bir davranış yaptığında ebeveyn onun kişiliğini eleştirirse, çocuk kendini “kötü” biri olarak görür. Fakat yalnızca davranış eleştirilirse çocuk karakterinin değil davranışının yanlış olduğunun farkına varır.
13) Çocukla inatlaşmak yerine dikkatini diğer istikamete çekmeye çalışmak: Çocuk bir şey istediğinde şayet ebeveynler buna müsaade vermiyorsa, genelde bu durum krize dönüşür; çocuk inat ederek istemeye devam eder. bu biçimde durumlarda çocukla inatlaşmak yerine dikkatini öteki istikamete çevirmek ve çocuğu sakinleştirmek daha tesirli bir yoldur. bu biçimdelikle ortadaki kriz büyümez.
14) Kurallara uymadığında ne olacağını tespit etmek: Çocuğa uyması gereken kuralların neler olduğunun açıklanması kıymetli olduğu kadar, bu kurallara uymazsa sonuçlarının ne olabileceği konusunda da bilgilendirmek de kıymetlidir.
15) sonuçları dengeli biçimde uygulamak: Şayet çocuk kurallara uymazsa çocuk neticelerina maruz bırakılmalıdır. Şayet çocuk toplaması gereken oyuncaklarını toplamıyorsa, ebeveyn onun yerine oyuncakları toplamamalı, oyuncakları dağınık bırakmalıdır. Çocuk tekrar oyun oynayacağı vakit dağınık oyuncaklarla müsabakalı ve kendi toplamak zorunda kalmalıdır. Kuralın kararı olarak toplamak durumunda kalan çocuğun bir daha sonraki sefer oyuncakları toplama ihtimali artacaktır.
Okumaya devam et...
Peki, çocuklara hudut koymakta niye zorlanıyor olabiliriz? Bunun pek fazlaca sebebi olabilir. Çocuklara hayır demek güç gelebilir, kendi anne babamızdan farklı yetiştirmeye çalışma uğraşında olabiliriz. Hudut koymayı emretmek üzere algılayabiliriz, her istediği yapılan çocuğun memnun olacağını düşünebiliriz. kimi vakit “en yeterli arkadaş” modelini benimseyebiliriz, “Yoğun çalıştığımız için kalan vakti hoş değerlendirelim” üzere niyetler hudut koymamıza pürüz olabilir. Hudut koymanın sert bir lisan kullanmak ve çocuğa karşı negatif davranışlar sergilemek olduğunu da düşünüyor olabiliriz. Tüm bu niçinler ve daha fazlası niçiniyle hudut koymak her vakit kolay değildir.
Çocuklar niye hudutlara muhtaçlık duyarlar?
Sınırlar,
Onaylanan davranışların yolunu belirler.
İlişkileri belirler.
Çocukların özgüvenlerinin gelişmesine katkı sağlar.
Çocukların öğrenmesini ve amaçlarına ulaşmasını sağlar.
Çocukların sorumluluk hislerini geliştirir.
Çocukların toplumsal maharetlerini ve ahenklerini arttırır.
Sınır koyarken nasıl bir yaklaşımı benimsemeliyiz?
Yumuşak Yaklaşımda;
Ebeveynler çocuklarla, iş birliği yapmanın en gerçek yol olduğunu anladığında iş birliğine yanaşırlar. Benim misyonum çocuklarıma hizmet etmek ve memnun etmektir, çocuklarımı üzen sonuçlar aktif olamaz diye düşünürler. yenidenlama ve hatırlatma yapmak, nasihatta bulunmak, ikna etmek, pazarlık yapmak, mükafatlar vermek, yanlış davranışı görmezden gelmek üzere tavırları benimserler. Güç ve denetim alsında çocuklarda olur. Sorunları ikna tekniğiyle çözerler, sorun tahlilini ebeveyn üstlenir.
Bu yaklaşımdan çocuk, kuralların onun için değil öbürleri için olduğunu, istediklerini yapabileceklerini, sıkıntıların tahlilinin ebeveynlerin sorumluluğunda olduğunu öğrenirler. Daha epey aileye bağımlı olurlar. Genelde bu usul bir yaklaşımda çocuklar daha fazla sonları test ederler, kuralları ve otoriteyi daha fazla zorlarlar ve reddedenler, söylenenleri duymazdan gelir ve kelamlarıyla ebeveynleri yıpratırlar.
Cezacı Yaklaşımda;
Ebeveynin inancı çocukların acı çekmeden öğrenemeyecekleridir. biçimlerinden korkmazlarsa kurallara hürmet göstermeyecekleri, çocukları denetim etmenin onların misyonu olduğu inancındadırlar. Güç ve denetim ebeveyndedir. Zorla sorun çözme yaklaşımını benimserler ve düşmanca bir tavır sergilerler. Bütün sıkıntıları ebeveyn çözer ve kararları onlar alır. İrtibatta ve sorun çözmede kırıcı yollara başvururlar. Çocuklar da reaksiyon olarak öfke ve inatçılık gözlenebilir. Ailelerini cezalandırmak için davranış değişimleri olabilir. Bastırılmış olmalarından dolayı geri çekilip, ağır endişe yaşayabilirler.
Demokratik Yaklaşımda;
Ebeveynin inancı çocukların sıkıntılarını kendi başına çözebileceği istikametindedir. Bu şekil yaklaşımı benimseyen ebeveynler çocuklarına seçenekler sunar ve davranışlarının neticelerindan ders almalarına müsaade verirler. Cüret vermek iş birliğini arttıran bir tavırdır. Çocuklara, sorumluluğunu taşıyabilecekleri kadar güç ve denetim verilmelidir. Bu yaklaşımda çocuklar sorumluluğu, iş birliğini, bağımsızlığı, kurallara ve otoriteye saygıyı, benlik denetimini sağlamayı öğrenirler. Çocuklar da daha epeyce iş birliğine yatkın olurlar, sonları daha az test ederler, kendi başlarına sorun çözmeye daha istekli olurlar.
Bu yaklaşımlardan en sağlıklısı demokratik yaklaşımdır. Aile kural ve sonlarla ilgili tutarlıdır ve net iletiler verir. Kelamlar ve davranışlar birbiri ile uyumludur.
Çocuğumuza nasıl hudut koyabiliriz?
İlk kademede; ebeveynlerin kendilerine sormaları gereken sorular;
Çocuğumu ne kadar âlâ tanıyorum?
Çocuğum beni kızdıran x davranışını yaparken aklından neler geçiyor?
Çocuğum bu davranışı yapınca eline neler geçiyor?
Çocuğum bu davranışı yaptığımda niye bu kadar öfkeleniyorum?
Kendim ve çocuğum için neler istiyorum?
İkinci kademede;
Anne- babanın çocuğun sonlandırılacak davranışları üzerinde görüş birliğine varması,
Çocuğu eleştirmeden ve düzeltmeden kendisi hakkında konuşmasına fırsat verilmesi,
Değiştirilmesi uygun görülen davranışın değişmesi için neler yapılabileceğinin çocukla birlikte düşünülmesi ve kurallar üzerinde anlaşılması sağlanmalıdır.
Üçüncü evrede ise;
Üzerinde anlaşılan kuralların dengeli halde uygulanması
Kurallar ihlal edildiğinde yaptırımların dengeli formda uygulanması gerekmektedir.
Öneriler:
Sınırları çizin; fakat fazlaca sayıda kural koymayın.
Bir kural koymadan evvel kendinize şu soruları sorunuz: Bu gerekli mi? / Bu kural çocuğumun sıhhatini ve güvenliğini sağlıyor mu?
Kurallar sıradan ve anlaşılır olsun. Kuralları oluştururken çocuğunuzu da sürece dahil edin.
Bir kuralı ihlal ettiğinde kararınun ne olacağını öncesinden çocuğunuza bildirin.
Esnek olun. Hudut koyma süreci dinamik bir müddetçtir.
Çocuğunuzun sizi yahut diğerini rahatsız eden bir davranışını görürseniz çabucak söyleyin. Sorunları biriktirmeyin.
Her çocuk farklıdır. Bu yüzden, onların kendilerini denetim etme hünerlerinin gelişmesine fırsat tanıyın. Ailenin başka üyeleriyle de disiplin kuralları konusunda hemfikir olun.
Çocuğunuzla vakit geçirin. Eşler olarak birbirinize vakit ayırın.
Çocuklarınızın âlâ davranışlarını, muvaffakiyetlerini övün.
Çocuğunuzla güç savaşına girmekten kaçının.
Unutmayın ki; başarılı hudut koymak vakit ve tutarlılıkla ilgilidir. Çocuklarla yalnızca konuşmak değil, davranışlarımızın da sözlerimizle dengeli olması pek değerlidir. Çocuklar daha fazla özgürlük ve sorumluluk almaya hazır olduklarını gösterdikçe hudutları esnetmek unutulmamalıdır.
Çocuk Disiplininde 15 Altın Kural
1) Çocuğa şartsız sevgiyi hissettirmek: Çocuk disiplininde kıymetli noktalardan birincisi, anne-babanın çocuklarını sevdiğini ona hissettirmeleridir. Bu sevgi hiçbir şarta bağlı olmamalıdır. Şayet ebeveynler çocuğun başarısı ya da başarısızlıklarına bağlı olarak çocuğu severse, çocuk daima anne babasının gözüne girmeye ve onların sevgisini kazanmaya çalışacaktır.
2) Çocuğa koyulacak kural konusunda ebeveynler içinde fikir birliğine varmış olmak: Kural koyma konusunda anne babanın kendi ortalarında tıpkı görüşe sahip olmaları kıymetlidir. Şayet annenin “hayır” söylemiş olduğine baba “tamam” derse bu durum çocukta baş karışıklığı yaratır, çocuk yapması gereken davranışı değil, işine gelen davranışı stantlar.
3) Kuralları koyarken çocuğu da dahil etmek: Kuralları benimseyebilmesi için kurallar temalırken çocuklara da kelam hakkı verilmelidir. Birtakım kurallar değişmezdir ve çocuğun fikrinin alınması mümkün değildir. Lakin daha sıradan konularda kural temalırken çocuğun da fikri alınırsa çocuğun kurala uyması kolaylaşabilir. Örneğin, küçük çocuklar için gün ortasında içmesi gereken sütü uykudan evvel mi yoksa daha sonra mı içeceğine kendisinin karar vermesine imkan verilebilir.
4) Kurallarda dengeli olmak: Kuralları uygularken dengeli olmak, çocuğun istenen davranışı öğrenmesine yardımcı olur. Şayet ebeveynler kuralları birinci birkaç sefer uyguluyorsa ve daha sonra vazgeçiyorsa, çocuk o davranışı öğrenemez. Ebeveynler şayet bir kural koyduysa, dengeli bir biçimde her seferinde çocuğa o kuralı uygulamalıdır.
5) Sonları net çizmiş olmak: Çocuğa kurallar anlaşılır ve besbelli bir biçimde aktarılmalıdır. Şayet çocuğa söylenen kuralın ucu açık bırakılıyorsa bu ebeveyn ve çocuk içinde uyuşmazlığa yol açabilir. Örneğin, anne çocuğa erken yat diyorsa ve bir saat belirtmiyorsa, bu çocuk için bir belirsizlik yaratır. Çocuğun yaşına uygun saat ne ise o saatte yatması gerektiği söylenirse çocuk için daha net olur.
6) Çocuklara kuralları öğretirken sabırlı olmak: Kuralları öğrenirken çocukların kusur yapabileceği unutulmamalıdır. Ebeveynler, çocuklar kuralları öğrenmeye çalışırken sabırlı olmalı ve yanılgı yaptıklarında onları çabalamaya teşvik etmelidir.
7) Çocuğa model olmak: Her ne kadar kurallar belirlenip çocuğa açıklansa da, çocuklara disiplin vermenin en tesirli yollarından biri ebeveynlerin çocuğa uygun örnek olmalarıdır. Çocuklar anne babalarını müşahedeler ve onlar üzere davranmaya eğilimlidirler. Ebeveynler de çocuklarına aktardıkları kurallara paralel bir biçimde davranmalıdır. Düzgün bir rol model olmak, çocuğun daha kolay öğrenmesini sağlayacaktır.
8) Çocuğun davranışını ödüllendirmek: Ödül tekniği, çocuğun istenilen davranışını arttırmak açısından kıymetlidir. Şayet çocuk istenilen bir davranış sergilediyse, akabinde istediği bir şeyle ödüllendirmek o davranışı arttırmaya yarayacaktır. Burada değerli olan nokta, mükafatın davranıştan daha sonrasında verilmesidir. Şayet ortaya vakit girerse mükafatın tesiri azalır.
9) İstenmeyen davranışı pekiştirmemek: Şayet çocuk istediği bir şey alınmadığında ağlama krizlerine giriyorsa anne babalar çocuğun sakinleşmesi için genelde istediği şeyi almayı tercih ederler. Çocuk burada ağlayarak istediğinin alınacağını öğrenir ve aslında istenmeyen davranışı pekişmiş olur. Bunun yerine çocuğun sakinleşmesini beklemek daha âlâ bir yol olacaktır.
10) Çocuğa niye yapmaması gerektiğini anlatmak: Kuralların niçinlerinin açıklanması ve çocuk tarafınca anlaşılması, o kurala uyma mümkünlüğünü arttıracaktır. niçinini açıklamadan çocuğun itaat etmesi beklenirse, çocuk kuralın mantığını anlayamaz ve uygulamakta zorlanır. Örneğin, çocuktan sandalyeye tırmanmaması isteniyorsa, sandalyeden düşebileceği ve canının acıyabileceği anlatılarak kural açıklanmalıdır.
11) Hangi davranışın gerçek olduğunu çocuğa net aktarmak: Genelde çocuğa yapılmaması gerekenler söylenir, lakin öğrenmesi gereken davranışlar açıklanmaz. Çocuk yapmaması gerekeni öğrense bile, yerine alternatif olarak hangi davranışı koyacağını öğrenemez. Ebeveynler çocuğa yapmaması gerekenleri söylemenin yanı sıra, hakikat davranışların neler olduğunu da anlatmalılardır.
12) Çocuğun kişiliğini değil davranışını yorumlamak: Çocuk rastgele bir davranış yaptığında, çocuğun kişiliğini değil bu davranışı eleştirmek gerekir. Şayet çocuk istenmeyen bir davranış yaptığında ebeveyn onun kişiliğini eleştirirse, çocuk kendini “kötü” biri olarak görür. Fakat yalnızca davranış eleştirilirse çocuk karakterinin değil davranışının yanlış olduğunun farkına varır.
13) Çocukla inatlaşmak yerine dikkatini diğer istikamete çekmeye çalışmak: Çocuk bir şey istediğinde şayet ebeveynler buna müsaade vermiyorsa, genelde bu durum krize dönüşür; çocuk inat ederek istemeye devam eder. bu biçimde durumlarda çocukla inatlaşmak yerine dikkatini öteki istikamete çevirmek ve çocuğu sakinleştirmek daha tesirli bir yoldur. bu biçimdelikle ortadaki kriz büyümez.
14) Kurallara uymadığında ne olacağını tespit etmek: Çocuğa uyması gereken kuralların neler olduğunun açıklanması kıymetli olduğu kadar, bu kurallara uymazsa sonuçlarının ne olabileceği konusunda da bilgilendirmek de kıymetlidir.
15) sonuçları dengeli biçimde uygulamak: Şayet çocuk kurallara uymazsa çocuk neticelerina maruz bırakılmalıdır. Şayet çocuk toplaması gereken oyuncaklarını toplamıyorsa, ebeveyn onun yerine oyuncakları toplamamalı, oyuncakları dağınık bırakmalıdır. Çocuk tekrar oyun oynayacağı vakit dağınık oyuncaklarla müsabakalı ve kendi toplamak zorunda kalmalıdır. Kuralın kararı olarak toplamak durumunda kalan çocuğun bir daha sonraki sefer oyuncakları toplama ihtimali artacaktır.
Okumaya devam et...