Beslenme alışkanlıklarımızın ruhsal alt yapısı

[Esenyurtlu]

BESLENME ALIŞKANLIKLARIMIZIN RUHSAL ALT YAPISI

• Yemek Kavramına Ruhsal Olarak Nasıl Yaklaşıyoruz? Nasıl Yaklaşmamız Gerekir?

Ömür uzunluğu yeme davranışımızı şekillendiren niçinleri bir gözden geçirmek istersek;

1)Maruz Bırakma:

Farklı besinleri içerek , istikrarlı beslenme alışkanlığı kazanmak için, yararlı besinlere alışma devrinde, muhakkak aralıklarla yeni besinlerin de tüketilmesi manasını taşımaktadır. Bilhassa çocukluk periyodunda fazlaca ta zorlamadan, farklı varyasyonların çocuğa sunularak kendisinin seveceği formu seçmesi manalı bir yol olabilir.

2)Sosyal Öğrenme

Akranlar, ebeveynler ve medya aracılığı ile, bireyler gördükleri şeyleri model alarak ya da gözlemleyerek uygulama eğilimine girerler. Bilhassa çocukluk devrinde, duygusal yakınlık kurulan bireylerin beslenme alışkanlıkları örnek alındığı için, ortamsal şartlar göz önünde bulundurulmalıdır. Kahvaltı yapmayan ebeveynlerin çocuklarından kahvaltıyı sevmesini beklemek fazlaca rasyonel bir davranış olmayacaktır. Ya da genç kızların yeme davranışının, annenin kilo konusuna verdiği ehemmiyet yahut diyet davranışı ile sıkı sıkıya bağlı olduğu gözlemlenmektedir. Sıhhatsiz besin reklamları, sağlıklı besin reklamlarına göre daha hayli akılda kalmaktadır. Ya da model alınan ünlü bireylerin ömür tarzındaki yeme seçimleri, kişinin ferdi seçimlerinde tesirli olabilmektedir.

3)Çağrışımsal Öğrenme

Erişim kısıtlanması ziyanlı sonuçlar doğuracağı üzere, büsbütün tanınan özgürlük ise, denetim eksikliğine ve olumsuz beslenme alışkanlıklarının gelişmesine ön ayak olabilmektedir. Bu noktada açık ve kapalı denetim davranışı olumlu beslenmeyi etkileyebilmektedir. Buna nazaran açık denetim direkt ebeveynlerin çocuklarının neyi ne kadar yemeleri gerektiğine müdahale ederek, kapalı denetim ise, sıhhatsiz besinleri satın almamak ve konuta getirmemek halinde uygulanabilir.

4)İnanç- Tutum- Kıymetler

Birey evvela, zihinsel olarak bir değerlendirmede bulunarak , davranışı seçer. “Çok şekerli besinler sıhhate zararlıdır”, “Ben vejeteryanım”, üzere evvelden gelen temel bilişsel alışkanlık ve inançlarımız yeme davranışımızı etkilemektedir.

5)Kilo Endişesi

Erkek ve bayanlarda farklı ayrı oluşan çarpıtılmış vücut algısı ile, bayanların olduklarından daha az, adamların olduklarından daha geniş kalıplı bir vücuda sahip olma dilekleri, yeme davranışını etkilemektedir. Beden kitle endeksine bağlı olarak sağlıklı kilo aralığı bilinmeden, idealize edilen ve algılanan kilo içinde hissedilen farklar , bireyleri sıhhatsiz diyet yaşantılarına itebilmektedir. Zayıflığı ya da heybetli kaslara sahip olmayı , bir muvaffakiyet üzere gösteren medya yayınları, şahıslarda vücut memnuniyetsizliğine bağlı, anoreksiya üzere hastalıklara kapı açabilmektedir. Ya da kişi tam zıddı, ruhsal doyumsuzluklarını çok yemek yiyerek bastırma yolunu seçebilmektedir.

• Sağlıklı Beslenme Nedir?

Günümüzde, sağlıklı beslenme kelam konusu olduğunda artık , – İstikrarlı Beslenme- kavramı üzerinde durulmakta olup, besin ve besin içindeki farkın ehemmiyeti öncelik kazanmıştır. Karbonidrat, lif, protein ve yağ besinlerinin hepsinin uygun oranda yer aldığı bir günlük besin tüketimi sağlıklı beslenme için değerlidir. Sıhhatsiz beslenmenin, koroner kalp rahatsızlıkları, kas hastalıkları, bağışık sistemini zayıflatması, osteoporoz, üreme sıkıntıları , obezite ya da çok zayıflığa niye olması üzere pek fazlaca rahatsızlıkla ilişkilendirilebileceği bilinmektedir. Yetersiz beslenme fizikî problemlerin yanında bilişsel problemleri da birlikteinde getirebilir.

• Beynimizi Nasıl Kısa Müddetli Diyet Modundan Çıkarıp, Uzun Periyodik Sağlıklı Beslenme Moduna Sokabiliriz?

Vücudunuzu, organlarımızı, hatta nefesimizi en optimum seviyede ve en verimli biçimde kullanma amacındaysak, yaş ilerledikçe, bu randımanın da düşeceği var iseyımıyla, kilo denetiminin herşeydilk evvel, hayattan keyif alarak yaşamamız için fazlaca değerli olduğunu bilmek kıymetlidir. Bu bilgiyi kendimize hatırlattığımızda, bu vücutla ömür uzunluğu yaşayacak tek kişinin kendimiz olduğunu bilerek, hedefimizin diyet yapmak değil , sağlıklı ve istikrarlı beslenmeyi ömrümüzde alışkanlık haline getirmek olması gerektiğini daha âlâ kavrayabiliriz.

• Diyet Yaparken Motivasyonumuzu Nasıl Yüksek Tutabiliriz?

Sağlıklı vücut kütle endeksine ulaşmak için, diyet yapması gereken ancak bu hususta zorlanan şahısların , terapi dayanağı alması yarar sağlayabilmektedir. Sıkıntılar karşısında, ya da diyet yaparken , ortasında bir sabırsızlık, bunaltı , meşakkat hissederek, kendisini yeme davranışından alıkoyamayan şahısların, hayatlarında da “ Yenilgiyi kabul etme, vazgeçme, irade gösterememe, kendine yeterinde güvenmeme, uzun vadeli maksatlar belirleyememe” vb. pasif psikolojide bulunup bulunmadıkları sorgulanabilir. Öbür bir bakış açısıyla da, diyet yapmaya karşı çıkma davranışı “ asi davranma, meydan okuma, öfkeyi tabir etme” yolu olarak kullanılıyor olabilir.

Bireyin hangi skalada olduğunu belirleyerek, sağlıklı bir hayat için, hakikat kararlar vermesi desteklenebilir. Hayat hedeflerimizi, şahsi ve çevresel meselelerimizi, uygun formüllerle gerekirse bir uzmana danışarak çözmeye başladığımızda, kendimize verdiğimiz öz kıymet de vakit içinde artacağı için, kendimizin en âlâ versiyonuna ulaşma emeli, diyet uygularken de irademizin sağlamlaşmasına takviye olacaktır. Besin denetimi yaparken zorlandığınız anlarda, niye bu planlamayı yaptığınızı kendinize hatırlatarak, tahminen daha rahat nefes almak, daha optimum bir koşu yapabilmek, istediğiniz giysileri giyebilmek, çocuğunuzla daha konforlu ve güç dolu vakit geçirebilmek üzere, hedeflerinizi kendinize hatırlatabilirsiniz. Burada , maksadınızın yalnızca fizikî olarak kendinizi, medyada belirlenen birçok vakit sıhhatsiz standartlara uydurmak değil , uzman diyetisyen doktorla ortak çalışma daha sonrasında sizin için uygun olan sağlıklı ölçülere ulaşmak olduğunu unutmamanız fazlaca kıymetlidir.

• Bilinçdışı Kilo Vermemizde Ne Kadar Tesirlidir?

Kişinin evvelce gelen , sahip olduğu ve çözemediği, şuur dışına attığı, vakit zaman ise fark ettiği, dillendirdiği sıkıntılar, şayet uygun ve rasyonel tahlil halleri geliştirme bahtı olmadıysa, kişinin yeme davranışını arttırması ya da tam zıddı azaltması biçiminde sonuçlanabilir. Kişi his durumu kötüleştikçe, kendisini hayatta şayet istediği kadar iradeli tabir edemiyor ise, bu iradeyi yeme davranışı üzerinde sağlamaya, ve hayatı üzerinde kelam sahibi olmaya çalışıyor olabilir. Kişi şayet bu durumu fark ederse, aslında bu iradeyi gerçekte nerede göstermesi gerektiğini anlar ve uygun reaksiyonları veren, yeme davranışı ile kendini ve vücudunu cezalandıran seçimleri bırakırsa, temel doyumlu bir hayat daha sonrasında başlayacaktır. Yemek yeme bir savunma düzeneği olarak da kullanılmaktadır. Zahmetten kurtulmak için kişi bilinçdışı olarak bu yolu tercih edebilir.

Yeme Bozukluklarının Ruhsal Sebepleri:

• Düşük benlik algısı
• Depresyon, tasa üzere his durum değişiklikleri
• Kontrol kaybı duygusu
• Kimlik karmaşaları
• Değersizlik
• Aile içi bağlantıda yaşanan sorunlar, empati yapamayan , çok baskıcı ebeveynler vb. dir.

• Diyet Yapma Emelimizi Evvelce Belirlemek niye Değerli?

Aşırı yemek yeme davranışının tetiklenmesi, fizyolojik olarak belirlenmiş açlık sonuyla güdülenir, fizyolojik olarak belirlenmiş tokluk sonuyla da engellenir. Buna hudut modeli denir. Kişi, şayet tok olduğu biçimde yemeye devam ettiğini ve niye bunu yaptığını , kendisinde ruhsal olarak hangi boşluğu açlığı doldurmaya çalıştığını sorgulamaz ise, diyet te yapsa, diyet programı bittiğinde, yine birebir yeme döngü karşısına çıkabilir. Tıpkı biçimde, çok diyet yapan, az yemek

Yiyen, ya da yedikten daha sonra çıkarma davranışı gösteren bireyler, hangi ruhsal eksiklikten dolayı bu davranışa yöneldiklerini sorgulamaz ve terapi dayanağı almazlarsa, sıhhatlerini daha da berbat noktalara getirecek risklerle karşılaşırlar.

• Diyet Yaptığımız Bir Periyotta Bir Davete Katıldığımızda, Diyet Dışı bir İkram Karşısında Nasıl Davranabiliriz?

Yeme davranışı ve iştah, merkezi hudut sistemi ve hormanal düzeneklerin denetimi altındadır. Gerekli dietisyen planlaması ve ruhsal takviye sayesinde, kişi kendisini fazlaca ta zorlamadan şahsına uygun hazırlanmış programa uymaya çalışabilir. ötürüsıyla yapılabilecek şeyler vardır. Lakin unutmamak gerekir ki, kimi vakit 1-2 kaçamak davranış , kendinizi sakındığınız vakit yaşayacağınız gerilimden daha az baskı yaratabilir. Önemli olan, toplamda cetvelin neresinde olduğunuz, neresinde olmak istediğiniz ve cetveli nasıl takip ettiğinizdir.

• Çikolata Bağımlılığı Yada Tv Karşısında Atıştırma Üzere Ziyanlı Yeme Alışkanlıklarımız İçin, Nasıl bir Strateji İzleyebiliriz?

İçinde yaşanılan devir, ve kültür ile yeme alışkanlıkları içinde yakın ilgi vardır. Genel olarak yeme bozuklukları batı kültürü hastalıklarıdır. Modanın , yaşadığımız etrafın, etkileşimde bulundığumuz şahısların davranışlarımız üzerinde tesiri büyüktür. Bir otomatik yeme davranışını sergilerken, evvel bu yemeğe hakikaten gereksinimimiz var mı , karnımız aç mı , yoksa, yalnızca alışık olduğumuz için mi bu yeme davranışını sergilediğimizi sorgulamak değerli bir adım olabilir. Karnımız aç değilse, bir süre buna karar vermek için beklemek, su, sod üzere daha zararsız, diyetisyenimizin önerdiği besinlerle ya da öteki bir uğr5aşa dikkatimizi çekerek, bu olumsuz davranış kalıplarını günden güne kırmaya çalışabiliriz. Burada kıymetli olan sizi otomatik davranış örüntüsüne yönlendiren ortam ve bireyleri belirlemeniz, ve hayır diyebilmenizdir.

Okumaya devam et...