Bipolar affektif bozukluk

[Esenyurtlu]

Bipolar Affektif Bozukluk

• Bipolar Affektif Bozukluk Nedir?

Bipolar bozukluk şeker, tansiyon hastalığı üzere tedavi edilebilir tıbbi bir hastalıktır. Bipolar bozukluk, ikiuçlu duygudurum bozukluğu, manik depresif hastalık, iki uçlu mizaç bozukluğu, bipolar affektif bozukluk üzere isimlerle isimlendirilen, dünya çapında her 40-50 şahıstan birini etkileyen bir rahatsızlıktır. Toplum genelinde, bayan ve erkeklerde eşit sıklıkta görülmekte olup, görülme sıklığı ırk, eğitim, meslek yahut gelir seviyesi niçiniyle farklılık göstermemektedir.

Bu hastalık periyotlarından bir tarafta, taşkınlık (mani), öbür tarafta çökkünlük (depresyon) bulunmakta olup, bu periyotlar yatışma ve alevlenmelerle seyrederek, bu devirler haricinde ise hasta çabucak büsbütün olağana dönmektedir.

• Bipolar Affektif Bozukluk Belirtileri Nelerdir?

Bipolar bozukluğukta, bireyler, his durumunda çok yükselmelerden (mani), çöküşlere (depresyon) ve bir daha yükselmelere dönüşen ve aralıklarda olağan his durum devirleri bulunan dalgalanmalar yaşamaktadırlar. Çok enerjik olma, kolaylıkla sonlanmak , az uyumak, herkesten daha değerli olduğunu düşünmek, daha konuşkan olmak

aşırı bir biçimde para harcamak, kişiliğine göre davranmamak, tam karşıtı de4presif bir ruh haline bürünülen devirleri de bulunmaktadır. bu vakitte de, depresyonu, olağan bir biçimde yaşanan hüzünlerden daha ağır olup, daha uzun sürmekte ve günlük faaliyetleri engellemektedir. Bu süreçte, birden fazla vakit azalan iştah, çok bir biçimde ahenge isteği ve güç azlığı üzere belirtileri yaşanmakta, ümitsizlik ve çaresizlik hisleri bu hale eşlik etmektedir.

• Bipolar Affektif Bozukluk Sebepleri Nelerdir?

Hastalığın ortaya çıkma niçinleri içinde genetik etkenler azımsanmayacak oranda olup, 2/3 oranında genetik niçinler sorumlu tutulmakla birlikte, öbür bir niye ise, beyinde hücreler ortası iletiyi sağlayan kimyasal unsurların taşınmasında yahut seviyelerinde ortaya çıkan değişikliklerdir. Ayrıyeten, Gerilimli yahut travmatik olaylar da iki uçlu bozukluğun birinci hastalık devrinin ortaya çıkmasına niye olabilmektedir.

Bipolar bozukluk biyolojik, genetik, etraftan gelen farklı tesirlere bağlı olarak ortaya çıkarak, kişinin his, fikir ve davranışları denetim eden merkezlerini etkilemektedir.

Duygudurum bozuklukları incelendiğinde, presinaptik (uyarının öteki hücre kısmına aktarıldığı bölge) ve postsinaptik (uyarının alındığı bölge) reseptörler ile nörotransmitterlerin mesaj bozukluklarına işaret edilmektedir. Bu nörotransmitterlerden en önde gelenleri, serotonin, noradrenalin, dopamin ve asetilkolindir.

• Bipolar Affektif Bozukluk Tanısı Nasıl temalır?

Bipolar bozukluk tanısı Psikiyatrist tarafınca psikiyatrik muayene kararı konur. Birinci toplantıda net teşhis konulamayabilir, hastalığın teşhisini tek başına koyduracak bir analiz olmamakla birlikte, bir süre müşahede gerekebilir. Kişinin birinci dereceden yakın akrabalarında, bipolar bozukluk bulunduğunda, bireyde görülme mümkünlüğü yaklaşık 3-4 kat artabilmekle birlikte, yalnızca kalıtım hastalık oluşumunu belirlememektedir. Hastalıktan sorumlu olduğu düşünülen kimi genler tespit edilmekle bir arada, çabucak hemen teşhis için kullanılacak seviyeye erişmemiştir.

Dönemleri:

1. Mani:

Mani belirtileri ekseriyetle, çok sevinç, kimi vakit öfke , coşku, fikir, konuşma, hareketlerde hızlanma , özgüven artışı, kendini fazlaca düzgün hissetme, fizik- mental verimlilikte artış, birden fazla vakit fazlaca az uykuya ihtiyaç duyma formundadır. Dikkat dağınıklığı, para harcamada artış, armağan alma, cinsel aktivite artışı, süratli otomobil kullanma, risk alma görülebilir. Artış devirlerinde, şüphecilik, gerçeklikle ilişkinin koptuğu halüsinasyon görüşleri ve gerçekte olmayan sesleri duyma belirtileri dikkat çekmektedir.

2. Depresyon:

Uykuda azalma ya da çok ahenge, keyifsizlik, iştah kaybı ya da artışı, mutsuzluk, enerjisizlik, özgüvensizlik, değersizlik ve vicdan azabı hisleri, yorgunluk, şahsi bakımın azalması, ilerleyen durumlarda intihar kanıları olabilmektedir.

• Bipolar Affektif Bozukluk Tedavisi

Tedavisi temel olarak ilaçlarla yapılmaktadır. Duygudurum dengeleyicileri, Antidepresanlar ve Antipsikotikler olacak biçimde 3 küme ilaç kullanılabilmektedir. Bipolar bozukluk durumunda, farmakolojik olarak, duygudurum dengeleyici (lityum, valproat, karbamazepin, lamotrijin vb. ) ve dopamin hormonu açısından tesirli (antipsikotik bazlı) ilaçlar ile tedavi sağlanmaktadır. İlaç tedavisi ile hastalık belirtileri uzun vakit yenidenlamasa dahi ilaçlarla hami tedaviyi

sürdürmek gereklidir. Zira yeni bilgiler, gözetici ilaçlar kesilince hastalığın yenidenlama riskinin yükseldiğini göstermektedir.

Genelde , hem manik tıpkı zamandapresif belirtileri denetim altına almak hedefiyle, tek ilaç kâfi olmayabileceğinden, hastalığın o anki periyoduna ve belirtilerin şiddetine bakılırsa birden çok ilaç kullanılması gerekebilir. Bipolar bozukluk tedavisinde en sık yapılan kusur daha düzgün hissetmeye başlayınca ilaç tedavisini ve tabip takibini takibi bırakmaktır. İlaçları kendi kendine bırakmak, hastalığın daha süratli yenidenlamasına sebep olabilmektedir. Tedavi ile bir arada alkol kullanmasından ve tuz tüketiminden kaçınmak gereklidir. Farmakolojik dayanağın yanında, psikoterapiler, hem kişinin hem ailenin sürece adaptasyonunu ve başa çıkma sistemlerini edinmesini sağlamaktadır.

Bipolar terapinin temel i ilaç tedavisi bulunmasına karşın, psiko eğitim ilaç tedavisine eklendiğinde, hayli tesirli olan, tüm bipolar tiplerinde bir dahalemeleri ve hastaneye yatışları azalttığı kanıtlanmış bir tekniktir. Gaye hastanın ve ailenin hastalığı, sürecini anlayarak, tedaviye ahengini arttırmak ve ömür kalitesini güzelleştirmektir. Zira, araştırmalar göstermektedir ki, bipolar bozuklukta, makûs prognoz ve relaps (bir dahaleme) ların, bireylerin gerilime yatkınlık oranıyle paralel artış gösterdiği belirlenmiştir. Ayrıyeten , kişinin alkol ya da husus kullanmasının ziyanlarını bilmesi, toplumsal hayatını daha istikrarlı bir örüntüde sürdürmesi, takviye açısından değerli adımlardır. Bilişsel davranışçı terapi (Bdt), aile odaklı terapi üzere ispata dayalı yönlemlerin uyarlanmış versiyonları yarar sağlamaktadır.

Genelde akut devirde kullanılan ilaçlara, muhafaza tedavisi sırasında devam edilmektedir. Bipolar bozukluk, ömür uzunluğu sürebilen, bir dahaleyici ataklarla seyreden kronik bir ruhsal rahatsızlık olduğu için, rahatsızlığın bir dahaleyen karakteri, yeti yitimine yol açması, yüksek morbidite (hastalığa yakalananların sayısı) ve intihar riski taşıması, eşlik eden alkol ve unsur kullanmasının sıklığı, geçirilen devir sayısı artışıyla prognozun (hastalığın seyri) berbatlaşması sebebiyle, kriz periyotları tedavisi yanında, kesinlikle, muhafaza tedavisi ile hekim görüşmelerine ve psikoterapiye devam edilmesi önerilmektedir.

Koruma Tedavisinin Hedefleri

1. Yeni manik, depresif ve karma belirtili süreçlerin önüne geçilmesi,
2. Dönem sayılarının ve şiddetinin azaltılması,
3. Hastalık kriz müddetlerinin kısaltılması,
4. Sağlıklı süreçlerin mühletinin uzatılması,
5. İntihar teşebbüslerinin önlenmesi,
6. Hastane yatışlarının azaltılması,
7. Kişilerin hayat fonksiyonelliğinin artırılması.

• Mevsimsel Affektif Bozukluk Nedir?

Mevsimsel olarak yenidenlayan depresyon olarak isimlendirilen mevsimsel affektif bozukluk, sonbahar ve kış günleri kısaldığında ortaya çıkma eğilimi gösteren( ve yinelayan) bir depresyon tipidir. Ekvatordan daha uzakta yaşayan insanlarda mevsimsel affektif bozukluk insidansı artar. Bipolar bozukluğun seyrindeki en değerli özelliklerden bir tanesi ise, mevsimsellik göstermesi olup, hastalar ilkbahar – yaz aylarında mani özellikleri yüklü, coşkunluk yaşarken, sonbahar – kış aylarında ise çökkünlük, buhran hissedebilmektedirler. İlkbahardan yaz devrine geçiş esnasında, dürtüsel, tepkisel davranışlar, saldırganlık reaksiyonlarında artma, öfke patlamaları, çok para harcama, gözlemlenebilir.

• Bipolar Affektif Bozukluk için Öneriler

1. Hastalık belirti ve periyotları, tedavi süreci, ilaç kullanması, terapi takviyesi hakkında ayrıntılı bilgi edinin.
2. Ailenizi de sürece katarak bilgi sahibi olmalarını sağlayın.
3. Hastalık devir geçişlerini takip edebilmek için, erken haberci belirtileri ( mutsuzluk, hareketlilik, para harcama artışı, uyku bozuklukları, vefat fikirleri, ani kararlar ve risk alma vb.) müşahede altında tutun.
4. Uyku sisteminizi bozmak, alkol kullanmak, çok gerilim, vb. hastalığı tetikleyecek durumlardan uzak durun.
5. Nefes antrenmanları yapın.
6. Düzenli beslenin.
7. Tıbbi incelemelerinizi, his durum düzenleyici kan seviyesi takiplerinizi tertipli yaptırın.

Okumaya devam et...