Ebeveynler için en zorlayıcı periyotlarından biri çocukların birinci kere okula başlama vaktidir. Çocuklar dünyaya geldikleri andan itibaren bulundukları inançlı aile ortamından birinci vakit içinderda okul öncesi eğitimi için ayrılmaktadır. Hayatlarında tahminen de birinci kez ebeveynlerinden/ bakım verenlerinden ayrılma ve farklı bir ortama katılma sürecini okul öncesi devirde deneyimlerler. ötürüsıyla çocukların okula ahenk sorunlarının birinci ve en sık yaşandığı kademe okul öncesi periyottur.
Okul öncesi devir içerisinde bilhassa, çocukların okul öncesi eğitime katıldıkları birinci aylar epeyce kıymetlidir. Çocukların okula büsbütün ahenk sağlamaları ‘ hiç orta vermeden nizamlı olarak devam ettikleri takdirde’ genel olarak 1- 1,5 ay sürer. Okula ahenkle ilgili yaşanan sorunların büyük bir kısmı okulun açıldığı birinci haftalarda çözülmektedir. Bu müddet içerisinde hiç bir sorun yaşamadan bu devri rahat atlatan çocuklar olabileceği üzere farklı seviyelerde çeşitli problemler yaşayanlar da vardır. Çocukların ferdî farklılıkları, ailenin mevzuyla ilgili yaklaşımları ve tavırları bu sürecin uzamasına sebep olabilmektedir (Bulut, 2019).
Her çocuğun biricik ve tek olduğunu göz önünde bulundurulsa da ahenk meselesine yönelik verilen yansılarda birtakım ortak noktalar bulunmaktadır. Bunlar;
Çocuğunuz okula yeni başladığında ahenk meselesini çözmek için en değerli sorumluluk ebeveynlere düşmektedir. Okul – ebeveyn iş birliği kıymetli olsa da ebeveynlerin yanlışsız davranmadığı bir bağlantıda, çocuğun okula adapte olması giderek zorlaşmaktadır. Çocuklara okula başlamadan evvel okulun ne olduğu, nasıl bir yer olduğu, orada ne yapacağı yaşına uygun bir seviyede okula başlamadan evvel anlatılmalıdır. Anaokulunda; arkadaşları olacağı, okulun imkânları, oynayabileceği değişik oyunlar ve farklı aktivitelerle ilgili evvelde bilgi verilmelidir. Ebeveynler bu bahiste ne kadar olumlu, abartıdan uzak ve sakin yaklaşırsa çocukların okula yönelik reaksiyonu de o kadar olumlu olacaktır.
Çocuğun evvela anne babasına güvenmesi ve başladığı okulda kendini inançta hissetmesi epey değerlidir. Zira adaptasyon süreci birden fazla vakit ebeveynlerden birinci kere ayrılma manasına gelir. ötürüsıyla bakım veren bireyler de bu süreçte zorlanabilir, gerilim ve dert yaşayabilir. Bu hisleri en aza indirmek için anne babaların okula ve öğretmenlere güvenerek çocuklarını emanet etmesi kıymetli olmaktadır. Çocuklar, ebeveynlerinin ve öğretmenlerinin bu süreçte birbirleriyle yakın irtibat halinde olduklarını gördüklerinde kendilerini daha inançta hissederler (Carlisle. E., Stanley, L. and Kemple K.M 2005). Aksi takdirde çocuklar bu güvensizliği kolay kolay sezebilir ve okula karşı kolay kolay direnç gösterebilirler. Okula adaptasyon sürecinde itimat duygusu oluşana kadar, birinci üç gün aileden güvendiği birisini yanında görmesi kıymetlidir. İnanç duygusu oluştuğunda çocuk artık okulda aileden birine muhtaçlık duymadan kalacaktır.
Ebeveynler çocuklarını mümkün olduğunca dinlemeli ve tasalarının büsbütün olağan olduğunu, onların yanında olacaklarını kesinlikle söylemelidir. Zira çocukların en çok gereksinimi olan şey onları anladığınızı bilmeleridir. Hislerine kıymet verilen ve anlaşıldığını hisseden çocuğun dert düzeyi azalacaktır. Çocuğun okula alışma sürecindeki kaygılarının ve hislerinin anlaşılmasın, onun tecrübelerinin paylaşılmasının bu sürecin hem aile hem çocuk için daha rahat ve olumlu geçmesini sağlayacağı unutulmamalıdır.
Adaptasyon sürecinde çocuğa karşı dürüst ve dengeli olmak epey kıymetlidir. Örneğin; anne ‘’ben dışarda bekliyorum’’ diyerek, okuldan ayrılırsa, çocuk ile anne içindeki itimat bağlantısı zedelenebilir. Çocuğu oklu teslim ederken ebeveyn ayrılık müddetini olabildiğince kısa tutmalıdır. Çocuk ile vedalaşılırken kullanılan cümlelerin net, anlaşılır, açıklayıcı ve kısa cümleler olması değerlidir. Örneğin; ‘Benim artık işe gitmem gerekiyor, işten çıktıktan daha sonra seni almaya ben geleceğim’. Bu sebeple çocuğa karşı ebediyen net ve dürüst olmak değerlidir.
Okulda vedalaşırken çocuklar ağlamaya devam etse bile ebeveyn kararlı sözleri ve tavırlarına devam etmelidir. Çocuklar, ebeveynleri tereddütlü/endişeli bir yüz sözü ile gördüğünde adaptasyon süreci zorlaşmaktadır. Okula ahenk sürecinde çocuğun yanında okul, dert ve tasalar hakkında konuşulmamalıdır. Sanki okula erken mi verdik’ ya da ‘Ağladığı vakit bırakmak istemiyorum’ ‘Galiba hiç alışamayacak’ ‘Bugün epey ağladı konuta mi götürsem‘ üzere cümleler kullanmaktan kaçınılmalıdır. Bu durumla çocuğun var olan derdini daha fazlaca arttırmaya ve adaptasyon sürecini olumsuz etkileyebilmektedir.
özetlemek gerekirse kısaca, okula ahenk sürecinde ebeveynler olabildiğince sakin, kararlı ve sabırlı olmalıdır. Bu süreçte, her çocuğun okula ahenk sürecinin birebir olmadığı göz önünde bulundurulmalı ve ebeveynler aksiliğe kapılmamalıdır. Okula ahenk süreci beklenenden daha uzun ve sancılı geçebilmektedir. Bu durumlarda çocuğun ortasında bulunduğu şartlar ve his durumu göz önünde bulundurularak ileriki vakit içinderda tekrar denenmesi, okul değişimi, ya da adaptasyonun sonlandırılması üzere çeşitli yollar önerilebilir. Zira süreç sağlıklı bir biçimde yürütülmezse çocukta ilerleyen vakit içinderda okul fobisi oluşabilir. Bu cins kararlar alınırken okul ruhsal danışmanı, ebeveynler ve öğretmen iş birliği ve sağlıklı irtibatın kurulması hem çocuk için tıpkı vakitte ahenk sürecinin sağlıklı atlatılması için son derece kıymetlidir.
Ruhsal Danışman Zehra MEZGİL
Okumaya devam et...
Okul öncesi devir içerisinde bilhassa, çocukların okul öncesi eğitime katıldıkları birinci aylar epeyce kıymetlidir. Çocukların okula büsbütün ahenk sağlamaları ‘ hiç orta vermeden nizamlı olarak devam ettikleri takdirde’ genel olarak 1- 1,5 ay sürer. Okula ahenkle ilgili yaşanan sorunların büyük bir kısmı okulun açıldığı birinci haftalarda çözülmektedir. Bu müddet içerisinde hiç bir sorun yaşamadan bu devri rahat atlatan çocuklar olabileceği üzere farklı seviyelerde çeşitli problemler yaşayanlar da vardır. Çocukların ferdî farklılıkları, ailenin mevzuyla ilgili yaklaşımları ve tavırları bu sürecin uzamasına sebep olabilmektedir (Bulut, 2019).
Her çocuğun biricik ve tek olduğunu göz önünde bulundurulsa da ahenk meselesine yönelik verilen yansılarda birtakım ortak noktalar bulunmaktadır. Bunlar;
- Okula gitmek istemediğini sık sık latifeyle karışık da olsa lisana getirir,
- İlgi ve güç kaybı gözlemlenir,
- Genel mutsuzluk/sinirlilik hali yaşanabilir,
- niçinsiz ağlama ve uykusuzluk yaşayabilir,
- Uyku saatini geçirmeye çalışır, uykuya geçmekte zorluk çıkarır,
- çoğunlukla okula gitmemek için çeşitli pazarlıklar yapar; okula gitmezsem odamı toplarım üzere,
- Sabah yataktan kalkmak istemez,
- Çok yavaş hareketlerle ve söylenerek hazırlanır,
- Okul saati yaklaşınca karın ağrısı, mide bulantısı, baş ağrısı üzere rahatsızlıklardan şikâyet etmeye bağlar.
Çocuğunuz okula yeni başladığında ahenk meselesini çözmek için en değerli sorumluluk ebeveynlere düşmektedir. Okul – ebeveyn iş birliği kıymetli olsa da ebeveynlerin yanlışsız davranmadığı bir bağlantıda, çocuğun okula adapte olması giderek zorlaşmaktadır. Çocuklara okula başlamadan evvel okulun ne olduğu, nasıl bir yer olduğu, orada ne yapacağı yaşına uygun bir seviyede okula başlamadan evvel anlatılmalıdır. Anaokulunda; arkadaşları olacağı, okulun imkânları, oynayabileceği değişik oyunlar ve farklı aktivitelerle ilgili evvelde bilgi verilmelidir. Ebeveynler bu bahiste ne kadar olumlu, abartıdan uzak ve sakin yaklaşırsa çocukların okula yönelik reaksiyonu de o kadar olumlu olacaktır.
Çocuğun evvela anne babasına güvenmesi ve başladığı okulda kendini inançta hissetmesi epey değerlidir. Zira adaptasyon süreci birden fazla vakit ebeveynlerden birinci kere ayrılma manasına gelir. ötürüsıyla bakım veren bireyler de bu süreçte zorlanabilir, gerilim ve dert yaşayabilir. Bu hisleri en aza indirmek için anne babaların okula ve öğretmenlere güvenerek çocuklarını emanet etmesi kıymetli olmaktadır. Çocuklar, ebeveynlerinin ve öğretmenlerinin bu süreçte birbirleriyle yakın irtibat halinde olduklarını gördüklerinde kendilerini daha inançta hissederler (Carlisle. E., Stanley, L. and Kemple K.M 2005). Aksi takdirde çocuklar bu güvensizliği kolay kolay sezebilir ve okula karşı kolay kolay direnç gösterebilirler. Okula adaptasyon sürecinde itimat duygusu oluşana kadar, birinci üç gün aileden güvendiği birisini yanında görmesi kıymetlidir. İnanç duygusu oluştuğunda çocuk artık okulda aileden birine muhtaçlık duymadan kalacaktır.
Ebeveynler çocuklarını mümkün olduğunca dinlemeli ve tasalarının büsbütün olağan olduğunu, onların yanında olacaklarını kesinlikle söylemelidir. Zira çocukların en çok gereksinimi olan şey onları anladığınızı bilmeleridir. Hislerine kıymet verilen ve anlaşıldığını hisseden çocuğun dert düzeyi azalacaktır. Çocuğun okula alışma sürecindeki kaygılarının ve hislerinin anlaşılmasın, onun tecrübelerinin paylaşılmasının bu sürecin hem aile hem çocuk için daha rahat ve olumlu geçmesini sağlayacağı unutulmamalıdır.
Adaptasyon sürecinde çocuğa karşı dürüst ve dengeli olmak epey kıymetlidir. Örneğin; anne ‘’ben dışarda bekliyorum’’ diyerek, okuldan ayrılırsa, çocuk ile anne içindeki itimat bağlantısı zedelenebilir. Çocuğu oklu teslim ederken ebeveyn ayrılık müddetini olabildiğince kısa tutmalıdır. Çocuk ile vedalaşılırken kullanılan cümlelerin net, anlaşılır, açıklayıcı ve kısa cümleler olması değerlidir. Örneğin; ‘Benim artık işe gitmem gerekiyor, işten çıktıktan daha sonra seni almaya ben geleceğim’. Bu sebeple çocuğa karşı ebediyen net ve dürüst olmak değerlidir.
Okulda vedalaşırken çocuklar ağlamaya devam etse bile ebeveyn kararlı sözleri ve tavırlarına devam etmelidir. Çocuklar, ebeveynleri tereddütlü/endişeli bir yüz sözü ile gördüğünde adaptasyon süreci zorlaşmaktadır. Okula ahenk sürecinde çocuğun yanında okul, dert ve tasalar hakkında konuşulmamalıdır. Sanki okula erken mi verdik’ ya da ‘Ağladığı vakit bırakmak istemiyorum’ ‘Galiba hiç alışamayacak’ ‘Bugün epey ağladı konuta mi götürsem‘ üzere cümleler kullanmaktan kaçınılmalıdır. Bu durumla çocuğun var olan derdini daha fazlaca arttırmaya ve adaptasyon sürecini olumsuz etkileyebilmektedir.
özetlemek gerekirse kısaca, okula ahenk sürecinde ebeveynler olabildiğince sakin, kararlı ve sabırlı olmalıdır. Bu süreçte, her çocuğun okula ahenk sürecinin birebir olmadığı göz önünde bulundurulmalı ve ebeveynler aksiliğe kapılmamalıdır. Okula ahenk süreci beklenenden daha uzun ve sancılı geçebilmektedir. Bu durumlarda çocuğun ortasında bulunduğu şartlar ve his durumu göz önünde bulundurularak ileriki vakit içinderda tekrar denenmesi, okul değişimi, ya da adaptasyonun sonlandırılması üzere çeşitli yollar önerilebilir. Zira süreç sağlıklı bir biçimde yürütülmezse çocukta ilerleyen vakit içinderda okul fobisi oluşabilir. Bu cins kararlar alınırken okul ruhsal danışmanı, ebeveynler ve öğretmen iş birliği ve sağlıklı irtibatın kurulması hem çocuk için tıpkı vakitte ahenk sürecinin sağlıklı atlatılması için son derece kıymetlidir.
Ruhsal Danışman Zehra MEZGİL
Okumaya devam et...