Hiç kendinizi bir anda hayatın anlamsızlığını düşünürken yakaladınız mı? Zihninizde oluşan yerini nasıl dolduracağınızı bilmediğiniz bir boşluk ve hayat etrafınızda akarken sizi bunun ne kadar saçma (absürt) olduğunu düşünmeye iten fikirler… Bir kenara oturup önünüzden geçen insanları saymaya başlasanız, tüm gün saysanız bitmeyecek bir kalabalık var. Pekala bu insanların hepsinin
hayatta belirlenmiş bir emeli var mı? Pekala benim ömrümde öncesinden belirlenmiş bir gayem var mı? Bu sorularla bir arada içinizde ismini koyamadığınız kaygıların yükseldiğini hissedebilirsiniz. Tahminen de bu vakte kadar belirli bir gayenin peşinden koşmadınız. Ya da hiç bir maksadı kendinize yakıştırmadınız. Birdenbire ömrünüzün ne kadar süratli geçmiş olduğunu fark edebilirsiniz. “Ölümlüyüm
ve mevt bana her gün daha fazla yaklaşıyor. Ben ise oturmuş telaş etmekten öteki bir şey yapmıyorum.” Çanlar kulaklarınızda çalmaya başlıyor. Kimin için çalıyorlar? Fazla düşünmenize gerek yok, çanlar sizin için çalıyor. Şayet kendinizi varoluşçu bir terapistin odasında bulduysanız çanların sizin için çaldığını istemeden de olsa fark etmiş olmalısınız. Beşerler çeşitli ruhsal problemlerle ya da kendilerini geliştirmek için terapistlere başvuruyorlar. Terapistler evvelce olduğu üzere kısıtlı terapi tekniklerine sahip değil. Kendinizi bilişsel davranışçı, his odaklı, psikanaliz odaklı, varoluş odaklı vb. çalışan bir terapistin karşısında bulmanız olasılıklar dahilinde. Pekala bu kadar terapi kuramı içinde Varoluşçu Psikoterapi’nin farklı yaptığı nedir? Öncelikle varoluşçu psikoterapist sizin, kulaklarınızda çalan çanların seslerine bir mana vermenize yardımcı olmaya çalışır. Burada çan sesleri bir metafor ve ömrümüzün her anında kendisini hissettirmek isteyen bir anksiyeteyi tanımlamaya çalışıyor: vefat anksiyetesi. Terapistiniz bu hususta size yardımcı olmaya çalışacaktır zira o da sizin üzere çanların kurbanı. İnsan dünyadaki canlılar içinde ölümlü olduğunun farkındalığına sahip olan tek canlı. Geliştirdiğimiz üst şuur ile hayatımızın bir anında bizim de tıpkı bizdilk evvelkiler üzere vefata, yokoluşa kavuşacağımızı biliyoruz. Bunu biliyorsak niye ahenk sağlayıp anksiyetenin üstesinden gelmiyoruz? Belliki bu durum bizi alttan alta rahatsız ediyor ve aşılması gerekiyor. Varoluşçu psikoterapistler bu noktada devreye giriyorlar. Vefat, anlamsızlık, yalıtım ve özgürlük… ömrün içine atıldınız ve önce belirlenmiş bir hedefiniz yok. Ölümlü olduğunuz fikri kulaklarınızda çınlıyor. Her şeyi yapmakta ya da rastgele bir yolu seçmekte özgürsünüz. Nasıl hissedersiniz? Hedefsiz ve anlamsız bir hayat yaşamak nasıl bir his? Tahminen de bu vakte kadar bir gün gerçekleştireceğiniz o en son gayesi düşünüp durdunuz. Potansiyel içinizde ve siz ortaya çıkmasını bekliyorsunuz. Her gününüzü güya mevt yokmuş üzere yaşıyorsunuz ve yin bekliyorsunuz. Belirlenmiş bir hedefin, kendini gerçekleştirmeye duyulan hasretin peşinde harcanan yaşanmamış bir hayat… Karşınızda terapist kimliğiyle oturan kişi tıpkı sizin üzere vefat, anlamsızlık, yalıtım ve özgürlük çukurlarına tekraren düşmüş, bir biçimde çıkmayı başarmış lakin yine atlamaya hazır bir kişi. Bu noktada “atlamaya hazır olmak” en kıymetli noktalardan biri. Korkabilirsin, fakat atlamaya hazırsan korkunla yüzleşmeye de hazırsın demektir. Jean-Paul Sartre, “Varoluş özdilk evvel gelir.” diyor. Ona bakılırsa, hazır ol ya da olma doğduğun andan itiran bu varoluşsal anksiyete çukurlarına atılırsın. Senin için belirlenmiş bir öz, potansiyel ya da mukadderat yoktur. Varoluşunu yaratmakta özgürsün. Bu özgürlüğün getirdiği sorumluluklar senin omuzlarında. Her ne kadar iç karartıcı
gözükselerde Sartre’ın niyetleri insanın kendini gerçekleştirebilmesi, gerisinde yaşanmamış bir hayat bırakmaması ve varoluşçu ideolojinin sıkça bahsetmiş olduğu otantik bir kişilik olabilmesi için değerli. Otantik birey hayatın anlamsızlığı için varoluşunu bulabilen kişidir. Bu kişi ömrün seçimlerle dolu olduğunu ve kendisine kimsenin hangi seçimin yanlışsız olduğunu söyleyemeceğini bilir. Birden teğe karanlık fikirler aydınlanmaya başladı değil mi? Hiç kimse sana doğrunun ne olduğunu söyleyemez, senin için hakikat özgürce ve sorumluluğunu alarak yaptığın seçimdir. Bu kanıyı insanlığa genellediğimizde herkesi olduğu üzere kabul etmemizi öneren bir niyet sistemi çıkıyor karşımıza. tekrar, anlamsızlığın içerisinde hiç bir seçim yanlışsız seçim değildir (Otantik kişi, beraberinde kendi ahlak sistemini de oluşturabilen biri olduğu için aklına gelen her şeyi istediği üzere yapan kişi olarak anlaşılmamalıdır.).
bir daha terapistinizin odasındasınız. Artık karşınızdaki kişinin sizden farklı biri olmadığını anladınız. Yaşadığınız telaşlara o da sahip lakin sizden farklı yansılar veriyor. Size yardım etmek istiyor. Bu yardım telaşları hayatınızdan çıkarmak ya da sizi alttan alta rahatsız eden sorulara karşılık vermek üzerine değil. Hatırlayın, anlamsız bir dünyada öbürleri size yanlışsız olanı gösteremez. Terapistinizin yapmak istediği bu vakte kadar peşinden gittiğiniz süreci aksine çevirmenize yardım etmek; bütünleşme ve olgunlaşma yolunda varoluşunuzu size hatırlatan durumları düşman olarak değil müttefik olarak gorebilmenizi sağlayabilmektir “İnsan, büyük bir boşluktan, önemli bir hastalıktan, yeni doğmuş üzere, derisini dökmüş bir biçimde, daha hassas ve kötücül, sevinç için daha hassas bir damak zevki ile, bütün düzgün şeyler için daha hassas bir lisanla, daha büyük bir keyifle, tehlikeli bir masumiyetle, daha çocuksu bir biçimde, lakin daha evvel hiç olmadığı kadar kurnaz bir biçimde çıkar.”
Okumaya devam et...
hayatta belirlenmiş bir emeli var mı? Pekala benim ömrümde öncesinden belirlenmiş bir gayem var mı? Bu sorularla bir arada içinizde ismini koyamadığınız kaygıların yükseldiğini hissedebilirsiniz. Tahminen de bu vakte kadar belirli bir gayenin peşinden koşmadınız. Ya da hiç bir maksadı kendinize yakıştırmadınız. Birdenbire ömrünüzün ne kadar süratli geçmiş olduğunu fark edebilirsiniz. “Ölümlüyüm
ve mevt bana her gün daha fazla yaklaşıyor. Ben ise oturmuş telaş etmekten öteki bir şey yapmıyorum.” Çanlar kulaklarınızda çalmaya başlıyor. Kimin için çalıyorlar? Fazla düşünmenize gerek yok, çanlar sizin için çalıyor. Şayet kendinizi varoluşçu bir terapistin odasında bulduysanız çanların sizin için çaldığını istemeden de olsa fark etmiş olmalısınız. Beşerler çeşitli ruhsal problemlerle ya da kendilerini geliştirmek için terapistlere başvuruyorlar. Terapistler evvelce olduğu üzere kısıtlı terapi tekniklerine sahip değil. Kendinizi bilişsel davranışçı, his odaklı, psikanaliz odaklı, varoluş odaklı vb. çalışan bir terapistin karşısında bulmanız olasılıklar dahilinde. Pekala bu kadar terapi kuramı içinde Varoluşçu Psikoterapi’nin farklı yaptığı nedir? Öncelikle varoluşçu psikoterapist sizin, kulaklarınızda çalan çanların seslerine bir mana vermenize yardımcı olmaya çalışır. Burada çan sesleri bir metafor ve ömrümüzün her anında kendisini hissettirmek isteyen bir anksiyeteyi tanımlamaya çalışıyor: vefat anksiyetesi. Terapistiniz bu hususta size yardımcı olmaya çalışacaktır zira o da sizin üzere çanların kurbanı. İnsan dünyadaki canlılar içinde ölümlü olduğunun farkındalığına sahip olan tek canlı. Geliştirdiğimiz üst şuur ile hayatımızın bir anında bizim de tıpkı bizdilk evvelkiler üzere vefata, yokoluşa kavuşacağımızı biliyoruz. Bunu biliyorsak niye ahenk sağlayıp anksiyetenin üstesinden gelmiyoruz? Belliki bu durum bizi alttan alta rahatsız ediyor ve aşılması gerekiyor. Varoluşçu psikoterapistler bu noktada devreye giriyorlar. Vefat, anlamsızlık, yalıtım ve özgürlük… ömrün içine atıldınız ve önce belirlenmiş bir hedefiniz yok. Ölümlü olduğunuz fikri kulaklarınızda çınlıyor. Her şeyi yapmakta ya da rastgele bir yolu seçmekte özgürsünüz. Nasıl hissedersiniz? Hedefsiz ve anlamsız bir hayat yaşamak nasıl bir his? Tahminen de bu vakte kadar bir gün gerçekleştireceğiniz o en son gayesi düşünüp durdunuz. Potansiyel içinizde ve siz ortaya çıkmasını bekliyorsunuz. Her gününüzü güya mevt yokmuş üzere yaşıyorsunuz ve yin bekliyorsunuz. Belirlenmiş bir hedefin, kendini gerçekleştirmeye duyulan hasretin peşinde harcanan yaşanmamış bir hayat… Karşınızda terapist kimliğiyle oturan kişi tıpkı sizin üzere vefat, anlamsızlık, yalıtım ve özgürlük çukurlarına tekraren düşmüş, bir biçimde çıkmayı başarmış lakin yine atlamaya hazır bir kişi. Bu noktada “atlamaya hazır olmak” en kıymetli noktalardan biri. Korkabilirsin, fakat atlamaya hazırsan korkunla yüzleşmeye de hazırsın demektir. Jean-Paul Sartre, “Varoluş özdilk evvel gelir.” diyor. Ona bakılırsa, hazır ol ya da olma doğduğun andan itiran bu varoluşsal anksiyete çukurlarına atılırsın. Senin için belirlenmiş bir öz, potansiyel ya da mukadderat yoktur. Varoluşunu yaratmakta özgürsün. Bu özgürlüğün getirdiği sorumluluklar senin omuzlarında. Her ne kadar iç karartıcı
gözükselerde Sartre’ın niyetleri insanın kendini gerçekleştirebilmesi, gerisinde yaşanmamış bir hayat bırakmaması ve varoluşçu ideolojinin sıkça bahsetmiş olduğu otantik bir kişilik olabilmesi için değerli. Otantik birey hayatın anlamsızlığı için varoluşunu bulabilen kişidir. Bu kişi ömrün seçimlerle dolu olduğunu ve kendisine kimsenin hangi seçimin yanlışsız olduğunu söyleyemeceğini bilir. Birden teğe karanlık fikirler aydınlanmaya başladı değil mi? Hiç kimse sana doğrunun ne olduğunu söyleyemez, senin için hakikat özgürce ve sorumluluğunu alarak yaptığın seçimdir. Bu kanıyı insanlığa genellediğimizde herkesi olduğu üzere kabul etmemizi öneren bir niyet sistemi çıkıyor karşımıza. tekrar, anlamsızlığın içerisinde hiç bir seçim yanlışsız seçim değildir (Otantik kişi, beraberinde kendi ahlak sistemini de oluşturabilen biri olduğu için aklına gelen her şeyi istediği üzere yapan kişi olarak anlaşılmamalıdır.).
bir daha terapistinizin odasındasınız. Artık karşınızdaki kişinin sizden farklı biri olmadığını anladınız. Yaşadığınız telaşlara o da sahip lakin sizden farklı yansılar veriyor. Size yardım etmek istiyor. Bu yardım telaşları hayatınızdan çıkarmak ya da sizi alttan alta rahatsız eden sorulara karşılık vermek üzerine değil. Hatırlayın, anlamsız bir dünyada öbürleri size yanlışsız olanı gösteremez. Terapistinizin yapmak istediği bu vakte kadar peşinden gittiğiniz süreci aksine çevirmenize yardım etmek; bütünleşme ve olgunlaşma yolunda varoluşunuzu size hatırlatan durumları düşman olarak değil müttefik olarak gorebilmenizi sağlayabilmektir “İnsan, büyük bir boşluktan, önemli bir hastalıktan, yeni doğmuş üzere, derisini dökmüş bir biçimde, daha hassas ve kötücül, sevinç için daha hassas bir damak zevki ile, bütün düzgün şeyler için daha hassas bir lisanla, daha büyük bir keyifle, tehlikeli bir masumiyetle, daha çocuksu bir biçimde, lakin daha evvel hiç olmadığı kadar kurnaz bir biçimde çıkar.”
Okumaya devam et...